Κυρίες και κύριοι,
Είναι πραγματικό προνόμιο για μένα -και είμαι απολύτως ειλικρινής- να κηρύσσω την έναρξη ενός τέτοιου Συνεδρίου όπως αυτό, που οργανώνουν σήμερα από κοινού η Ελληνική Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και μάλιστα μέσα στην δεδομένη συγκυρία.
Στο ερώτημα, το βασικό ερώτημα, αυτού του Συνεδρίου, «μπορεί η Ευρώπη να αντιμετωπίσει, και μάλιστα στις σημερινές του διαστάσεις ή αυτές που μπορεί να πάρει στο μέλλον, το οξύτατο Προσφυγικό ζήτημα και το μεγάλο μεταναστευτικό ζήτημα που ήδη υπάρχει και που μπορεί να γίνει ακόμα πιο οξύ»;
Η απάντηση -και νομίζω πως αυτό θα καταδείξει το Συνέδριο- συνίσταται στο ότι η Ευρώπη όχι μόνο μπορεί, αλλά είναι και η μόνη Ένωση Κρατών και Λαών, σ΄ ολόκληρη την Ανθρωπότητα, σ΄ ολόκληρο τον Πλανήτη, που μπορεί να φέρει επιτυχώς σε πέρας μια τέτοια αποστολή. Δεν υπονοώ βεβαίως ότι η Ευρώπη, η μεγάλη μας Οικογένεια, έχει το μονοπώλιο της ευαισθησίας και του Ανθρωπισμού στον κόσμο. Κάθε άλλο. Υπονοώ όμως ότι η Ευρώπη είναι η καταλληλότερη να το πράξει εκ καταγωγής. Γιατί όλοι ξέρουμε, ή οφείλουμε να μην ξεχνάμε, πως και γιατί δημιουργήθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Δεν δημιουργήθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση για να αποτελέσει μια ηγέτιδα στρατιωτική δύναμη στον κόσμο. Δεν γεννήθηκε καν για να αποτελέσει την οικονομική εκείνη δύναμη που θα έχει την μεγαλύτερη ισχύ, αν και μπορεί να το φθάσει αυτό, αλλά εκπληρώνοντας τον κύριο σκοπό της. Και ποιος είναι ο κύριος σκοπός της; Φαίνεται ακριβώς από τον χρόνο που δημιουργήθηκε, την συγκυρία της εποχής και τους συμβολισμούς των ιδρυτών της.
Η Ευρώπη δημιουργήθηκε για να μην βιώσει η Ανθρωπότητα τον εφιάλτη ενός άλλου πολέμου σαν τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, που θα σήμαινε το τέλος του Πολιτισμού, το τέλος του Ανθρώπου. Γι΄ αυτό δημιουργήθηκε, για να υπερασπισθεί τον Πολιτισμό της, δηλαδή και σε τελική ανάλυση για να υπερασπισθεί τον Άνθρωπο. Αυτό είναι το κέντρο βάρους της. Γι΄ αυτό και οι τρεις βασικοί πυλώνες πάνω στους οποίους στηρίζεται το αέτωμά της δεν είναι άλλοι από την Αρχαία Ελλάδα με το αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα, που έχει στο επίκεντρό του τον Άνθρωπο μεσ’ από την ρήση του Πρωταγόρα: «Πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος». Δεύτερος πυλώνας η Ρώμη και οι θεσμοί της: Το δημόσιο συμφέρον. Η «res publica». Τρίτος πυλώνας η Χριστιανική Διδασκαλία. Η διδασκαλία της Αγάπης, της Καταλλαγής και της Αλληλεγγύης.
Αυτοί οι τρεις πυλώνες, διαμορφώνουν και τους επιμέρους αξιακούς πυλώνες, πάνω στους οποίους στηρίχθηκε η Ευρώπη. Πρώτος πυλώνας, ο πυλώνας του Ανθρωπισμού με την έννοια της στήριξης της αξίας του Ανθρώπου και της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητάς του σ’ όλους τους τομείς. Δεύτερος πυλώνας αξιακός, είναι η Αλληλεγγύη. Η ειλικρινής αλληλεγγύη, που δεν μπορεί να είναι ούτε επιλεκτική ούτε ευκαιριακή. Τρίτος πυλώνας η Δημοκρατία, η οποία όμως πρέπει να στηρίζεται στην ύπαρξη θεσμικών αντιβάρων, που σημαίνουν έλεγχο της εξουσίας. Και τέταρτος αξιακός πυλώνας, ο αξιακός πυλώνας ο οποίος σχετίζεται με την Δικαιοσύνη. Αλλά ποια Δικαιοσύνη; Την αναλογική Δικαιοσύνη. Εκείνη που σημαίνει ίση μεταχείριση ουσιωδώς όμοιων καταστάσεων, αλλά και άνιση μεταχείριση ουσιωδώς ανόμοιων καταστάσεων.
Όλα αυτά ντύνονται με την έννοια και τους θεσμούς των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, τα οποία μας κληροδότησε η Αρχαία Ελλάδα με τους θεσμούς της και ο εν γένει Δυτικός Πολιτισμός, και τα οποία οφείλουμε να υπερασπισθούμε έχοντας κατά νου πάντα τούτο: Ότι τα δικαιώματα τα υπερασπιζόμασθε όταν τα ασκεί καθένας από μας γνωρίζοντας πως κάθε δικαίωμα έχει και υποχρεώσεις. Δεν είναι μόνο τρόπος άσκησης εξουσίας ή δύναμης από τον καθένα από μας.
Ακριβώς επειδή αυτές είναι οι αξίες της Ευρώπης, γι΄ αυτό η Ευρώπη είναι η καταλληλότερη, όπως τόνισα πριν, για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που προανέφερα.
Και γιατί αυτό; Γιατί τους Πρόσφυγες πρέπει να τους αντιμετωπίσουμε με Ανθρωπισμό και Αλληλεγγύη. Γιατί πρέπει να σταματήσουμε τις αιτίες που προκαλούν τους πρόσφυγες. Και αυτό μπορεί να το κάνει η Ευρώπη. Εκείνη που ξέρει να παρεμβαίνει για να σταματήσει ο πόλεμος όπως συνέβη και την τελευταία φορά στην Συρία, όπου χάρις στην παρέμβαση τη δική της όλοι οι υπόλοιποι μπόρεσαν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων, επιτέλους ύστερα από μεγάλη αργοπορία. Επίσης η Ευρώπη είναι εκείνη που μπορεί, όπως το ακούσατε προηγουμένως από αρμόδια χείλη, να μπει στην ρίζα του μεταναστευτικού προβλήματος και να δει ότι για να μην δημιουργούνται αυτά τα φαινόμενα της παράνομης μετανάστευσης πρέπει να σκύψουμε πάνω σε Λαούς οι οποίοι έχουν ανάγκη από στήριξη για να μην προκύπτει το πρόβλημα. Άλλωστε αυτό είναι χρέος της Ευρώπης γιατί αυτός είναι ένας από τους βασικότερους στόχους του Συμφώνου για την Μετανάστευση και το Άσυλο, που υπογράφηκε τον Οκτώβριο του 2008 στο Παρίσι, επί Γαλλικής Προεδρίας.
Επίσης η Ευρώπη είναι εκείνη που αντιλαμβάνεται περισσότερο, έχοντας πληρώσει το βαρύ τίμημα, πως πρέπει να αντιμετωπίσουμε τους τρομοκράτες. Και ιδίως την τζιχαντιστική τρομοκρατία, η οποία είναι μια μορφή νέας βαρβαρότητας, που επιχειρεί να μας γυρίσει πίσω στους εφιάλτες ενός παρελθόντος, το οποίο Εμείς, οι Ευρωπαίοι, θέλουμε με κάθε τρόπο να το κάνουμε να αποτελεί ένα μακρινό, σκοτεινό παρελθόν. Και η Ευρώπη ξέρει να διδάξει ότι πρέπει όλοι μαζί να τους αντιμετωπίσουμε ως εχθρούς της Ανθρωπότητας, οι οποίοι διαπράττουν εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας. Αυτή είναι η δύναμη της Ευρώπης. Και με αυτή την δύναμη οφείλει να πορευθεί.
Αλλά εδώ πρέπει να επισημανθεί τούτο: Ότι, επειδή αυτές είναι οι αρχές και οι αξίες της Ευρώπης και αυτή είναι η αποστολή της, οι Λαοί που συμμετέχουν σ΄ αυτή οφείλουν να αναλογίζονται τι σημαίνει το να είσαι Ευρωπαίος. Δεν χωρούν φοβικά σύνδρομα και αντιδημοκρατικά σύνδρομα που αγγίζουν τα όρια του ρατσισμού σε Ευρωπαϊκούς Λαούς. Η Ευρώπη δεν είναι ένα καταφύγιο αγωνιών ή φοβικών συνδρόμων. Η συμμετοχή στην Ευρώπη είναι μεγάλη τιμή, και κάθε συμμετέχων όπως έχει δικαιώματα έχει και υποχρεώσεις. Το αυτό ισχύει και για τα Κράτη εκείνα τα οποία φιλοδοξούν ν’ αποκτήσουν ευρωπαϊκή προοπτική. Δεν μπορεί απέναντι στους Πρόσφυγες να δίνουν «εξετάσεις» με πράξεις βαρβαρότητας και να θέλουν να τις «περάσουν» επιτυχώς. Αυτό δεν μπορεί να συμβεί γιατί και η Ευρώπη εξετάζει με τον τρόπο της όσους φιλοδοξούν να αποτελέσουν μέρος της μεγάλης Ευρωπαϊκής Οικογένειας. Αυτό αφορά βεβαίως και την Τουρκία, στο πλαίσιο της συνεργασίας λόγω της Συμφωνίας η οποία έχει συναφθεί. Είναι σαφές, αντιλαμβανόμαστε την κατάσταση που επικρατεί, ξέρουμε τα προβλήματα που και εκείνη έχει. Είναι όμως ανάγκη, στο πλαίσιο της Συμφωνίας Ε.Ε. και Τουρκίας, και όχι μόνο, η Τουρκία ν’ αντιμετωπίσει, εδώ και τώρα, το ζήτημα των διακινητών το οποίο θίγει τον Ανθρώπινο Πολιτισμό.
Θέλω να σας τονίσω, απευθυνόμενος ιδίως σε Συνέδρους που δεν προέρχονται από την Ελλάδα, ότι η Χώρα μου, ακριβώς εξ΄ αιτίας της καταγωγής της, της παράδοσής της -είναι η Χώρα η οποία διαμόρφωσε τον θεσμό των Ικετών, ήδη από την Αρχαιότητα- πράττει και θα πράττει ό,τι πρέπει σύμφωνα με τις δικές της αρχές αλλά και τις ευρωπαϊκές αρχές. Γιατί η Ελλάδα γνωρίζει ότι είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Οικογένειας. Δεν αντιλαμβάνεται τον εαυτό της έξω από την Ευρωπαϊκή Οικογένεια. Και σέβεται απολύτως τις ευρωπαϊκές υποχρεώσεις της που άλλωστε απορρέουν, όπως διευκρίνισα πριν, και από την Αρχαία Ελλάδα, από το Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα.
Με αυτές τις σκέψεις, θεωρώ ότι αυτή η μεγάλη πρόκληση, η ανθρωπιστική πρόκληση της αντιμετώπισης του οξύτατου Προσφυγικού ζητήματος, δεν είναι ένας κίνδυνος για την ενότητα της Ευρώπης. Όλως αντιθέτως, είναι μια πρόκληση μέσα από τον χειρισμό της οποίας μπορούμε και πρέπει να θωρακίσουμε την συνοχή μας και, επιτέλους, να διαμορφώσουμε οριστικά και αμετάκλητα, ενόψει των κινδύνων που έρχονται, την ευρωπαϊκή μας ταυτότητα και τα βασικά συστατικά της στοιχεία.
Συγχαρητήρια για την πρωτοβουλία, καλή επιτυχία και σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την ευκαιρία που μου δώσατε να διατυπώσω αυτές τις σκέψεις.