Χαιρετισμός του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλου κατά τα εγκαίνια της έκθεσης του Santiago Calatrava «Η αναγέννηση του Ναού του Αγίου Νικολάου στο «Σημείο μηδέν»

Συν Θεώ και Ανθρώποις, το «Χριστός Ανέστη» κατά το Πάσχα του 2017 θα ψαλεί ξανά στο νέο Ελληνορθόδοξο «Εθνικό Ιερό του Αγίου Νικολάου», στο «Σημείο Μηδέν» της Νέας Υόρκης. Στην ίδια, περίπου, τοποθεσία του παλαιού Ναού, τον οποίο κάλυψαν τα συντρίμμια του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου στις 11 Σεπτεμβρίου 2001, μαζί με την εφήμερη λάμψη του συγκεκριμένου «αμερικανικού ονείρου», όπως το έπλασε η «ανέμελη» αντίληψη του αντίστοιχου νεοϋορκέζικου νεωτερισμού.

Ο παλιός ναός του Αγίου Νικολάου παρακολούθησε, με οδηγό το πνεύμα της Ορθόδοξης ταπεινότητας και καρτερίας, όλη την πορεία γέννησης του νεωτερισμού τούτου. Από το 1832, που χτίσθηκε ως ιδιωτική κατοικία για να μετατραπεί στην συνέχεια σε συνοικιακό καπηλειό, από το 1916, όταν πια έγιναν τα θυρανοίξιά του ως χώρου ορθόδοξης λατρείας, ως την εποχή που «πνίγηκε» μέσα στον πληθωρικό όγκο των Δίδυμων Πύργων.

Ο νέος Ναός του Αγίου Νικολάου, αρχιτεκτόνημα του Σαντιάγκο Καλατράβα, ενός δημιουργού με διαχρονική αλλά και παγκόσμια συνθετική δύναμη, θ’ αναδίδει την κομψή μα κι απέριττη λάμψη του «αναμμένου κεριού» ή του «λύχνου του άστρου», μεσ’ από την εμφαντική βυζαντινή επιρροή κυρίως της Μονής της Χώρας και της Αγίας Σοφίας.

Κάπως έτσι ο νέος Ναός του Αγίου Νικολάου, αυτό το «Εθνικό Ιερό» στην καρδιά της Νέας Υόρκης, στο «Σημείο Μηδέν», θα συμβολίζει εφεξής δύο, μεταξύ άλλων, εμβληματικές πτυχές της Ορθοδοξίας και της Χριστιανοσύνης γενικότερα:

– Πρώτον, της μετάβασης από τη νοοτροπία της αμεριμνησίας σ’ εκείνη της περίσκεψης και, γιατί όχι, από τη νοοτροπία της «εωσφορικής» αλαζονείας σ’ εκείνη της κατανόησης της προσκαιρότητας των εγκοσμίων.
– Δεύτερον –και συνακόλουθα- της έκφρασης της ταπεινότητας κατά την Καινή Διαθήκη και της ματαιότητας κατά την Παλαιά Διαθήκη, όπως την αποδίδει, μ’ άκρως αντιπροσωπευτικό τρόπο, ο «Εκκλησιαστής»: «Ματαιότης ματαιοτήτων τα πάντα ματαιότης. Τις περισσεία τω ανθρώπω εν παντί μόχθω αυτού, ω μοχθεί υπό τον ήλιον; Γενεά πορεύεται και γενεά έρχεται, και η γη εις τον αιώνα έστηκε».

Διευκρινίζω –μάλλον ως εκ περισσού- ότι ο νέος Ναός του Αγίου Νικολάου ουδόλως υποβαθμίζει, με τον συγκεκριμένο συμβολισμό του, τον Άνθρωπο. Κάθε άλλο μάλιστα. Η περίσκεψη και η ταπεινότητα απλώς επισημαίνουν τα όρια της ανθρώπινης δημιουργίας, προκειμένου να χαλιναγωγήσουν την, περίπου έμφυτη, ανθρώπινη έπαρση. Κατά τα λοιπά, ο νέος Ναός του Αγίου Νικολάου, ως Ορθόδοξη πηγή έμπνευσης, προτρέπει τον Άνθρωπο και στην επί γης καταξίωσή του, μεσ’ από τον σεβασμό της αξίας του και την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του. Δηλαδή στην καταξίωση εκείνη που τον ωθεί στο οριακό μέγεθος της εικόνας και της ομοίωσης του Δημιουργού του.

Φωτογραφία: ΑΠΕ-ΜΠΕ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΠΕΛΤΕΣ