«ΣΑΛΠΙΓΞ ΕΛΛΗΝΙΚΗ» Ένα «εγερτήριον σάλπισμα» της Ελευθερίας του Τύπου κατά την Εθνεγερσία του 1821, στην Καλαμάτα

Σημεία Ομιλίας

κατά την παρουσίαση του τόμου «Σάλπιγξ Ελληνική» εκδ. «Ελευθερία»

Την 1η Αυγούστου 1821 κυκλοφόρησε, στην ελεύθερη Καλαμάτα, η πρώτη έντυπη εφημερίδα της Εθνεγερσίας του 1821, κατ’ ουσίαν επίσημο όργανο της Επανάστασης, η «Σάλπιγξ Ελληνική», από το εκεί εγκατεστημένο πρώτο «Εθνικόν Τυπογραφείον» των Αγωνιζόμενων Ελλήνων.

Ι. Το χρονικό της πρώτης εφημερίδας κατά την Εθνεγερσία του 1821.

Αυτό το πρώτο «Εθνικόν Τυπογραφείον» δημιουργήθηκε από την Δημήτριο Υψηλάντη, που ήλθε στην Ελλάδα από την Τεργέστη ως «Πληρεξούσιος του Εθνικού Εκπροσώπου», ήτοι του αδελφού του Αλέξανδρου Υψηλάντη.  Ειδικότερα, με χρήματα προερχόμενα από την οικογενειακή τους περιουσία, ο Δημήτριος Υψηλάντης αγόρασε ένα στοιχειώδες τυπογραφικό «συγκρότημα» στην Τεργέστη, ύστερα από μεσολάβηση της Επιτροπής για την διενέργεια εράνων υπέρ του Αγώνα, με στόχο την μεταφορά του στην Ελλάδα προς έκδοση μιας εφημερίδας μικρού σχήματος και άλλων υπηρεσιακών εντύπων. 

Α. Η δημιουργία της Εφημερίδας.

Το «ταξίδι» του «Εθνικού Τυπογραφείου» από την Τεργέστη προς την Ελλάδα, υπό τον Δημήτριο Υψηλάντη, ξεκίνησε την 30η Μαΐου 1821, με προορισμό την Ύδρα.  Από την Ύδρα, το «Εθνικόν Τυπογραφείον», συσκευασμένο σε ειδικά κιβώτια, μεταφέρθηκε στο Άστρος και μετά στο στρατόπεδο των Βερβένων, όπου παρέμεινε αποθηκευμένο στον Πύργο του Ι. Αδραχτά.  Εκεί, ήδη από την 8η Ιουνίου 1821, βρισκόταν και ο Δημήτριος Υψηλάντης.  Λίγο αργότερα, το «Εθνικόν Τυπογραφείον» μεταφέρθηκε τελικώς στην Καλαμάτα, η οποία είχε προκριθεί για την αποθήκευση και άλλου πολεμικού υλικού, «μόνη αρμοδιοτέρα πόλις, ως ηρεμούσα εκ πολεμίων, πλησιάζουσα δε την θάλασσαν και αμέσως δυνάμενη δέχεσθαι παρά των Εφόρων της Τεργέστης το απ’ εντολής πολεμικόν υλικόν».

1. Η οργάνωση και λειτουργία του «Εθνικού Τυπογραφείου», του πρώτου και μοναδικού τυπογραφείου στην Ελλάδα το 1821, ανατέθηκε στον ταλαντούχο καλλιτέχνη-τυπογράφο Κωνσταντίνο Τόμπρα, καταγόμενο από τις Κυδωνιές της Μικράς Ασίας.  Συγκεκριμένα, ο Κωνσταντίνος Τόμπρας ήλθε στην Καλαμάτα ύστερα από πρόσκληση του Δημητρίου Υψηλάντη, προς τον οποίο είχε κάνει τις σχετικές θερμές συστάσεις για τις τυπογραφικές του ικανότητες ο στόλαρχος Ιάκωβος Τομπάζης.  Ο Κωνσταντίνος Τόμπρας στέγασε το «Εθνικόν Τυπογραφείον» σ’ ένα κεραμοσκεπές τούρκικο τζαμί, στο βόρειο μέρος της Καλαμάτας.  Το πρώτο φύλλο της «Σάλπιγγος Ελληνικής» -αφού προηγήθηκε μονόφυλλη «Ανακήρυξις», «εν Καλαμάτα έτει α΄ της Ελευθερίας 1821»- κυκλοφόρησε την 1η Αυγούστου 1821.  «Επιστάτης και Εκδότης» της Εφημερίδας ήταν ο λόγιος ιερομόναχος Θεόκλητος Φαρμακίδης, με μεγάλη πείρα εφημεριδογράφου, την οποία απέκτησε ιδίως κατά την έκδοση και επιμέλεια του περίφημου περιοδικού «Λόγιος Ερμής», στην Βιέννη.  Από την «Σάλπιγγα Ελληνικήν» σώζονται σήμερα μόνο τρία φύλλα, στην Βιβλιοθήκη της Βουλής, δωρεά του Τιμολέοντος Φιλήμονος.

2. Έχουν ήδη γραφεί αρκετά για την διαδικασία έκδοσης και για το περιεχόμενο των πρώτων φύλλων της «Σάλπιγγος Ελληνικής».  Θεωρώ λοιπόν σκόπιμο να προσθέσω λίγες σκέψεις αποκλειστικώς και μόνον αναφορικά με την σημασία της έκδοσης στην Καλαμάτα, την 1η Αυγούστου 1821, της πρώτης εφημερίδας της Αγωνιζόμενης Ελλάδας.  Γιατί είναι αναμφισβήτητο ότι αυτή η «βιάση» των Αγωνιζόμενων Ελλήνων, και πρωτίστως του Δημητρίου Υψηλάντη, να εκδώσουν εφημερίδα ενώ ακόμη η «φλόγα» της Εθνεγερσίας του 1821 δεν είχε «λαμπαδιάσει» καλά-καλά, σήμαινε πολλά.  Και για την ακρίβεια, σήμαινε πολλά για την σχέση των Ελλήνων -άρα του Έθνους των Ελλήνων- με την Ελευθερία εν γένει.  Κάπως έτσι πρέπει να δούμε την έκδοση της «Σάλπιγγος Ελληνικής», ως εξαιρετικά πρώϊμο δείγμα της προσήλωσης των Αγωνιζόμενων Ελλήνων στην Ελευθερία, μέσω της ειδικότερης έκφανσης της Ελευθερίας της Έκφρασης, κατ’ εξοχήν δια του Τύπου.

Β. Η Ελευθερία του Τύπου.

Για να γίνω σαφέστερος: Η σχέση των Ελλήνων, μέσα σε όλη την διαδρομή της μακραίωνης πορείας του Ελληνικού Έθνους, με την Ελευθερία είναι, κατ’ ουσίαν, βιωματική.  Διότι όπως η ίδια η Ιστορία του Έθνους των Ελλήνων καταδεικνύει εμείς, οι Έλληνες, μόνον ελεύθεροι μπορούμε να ζήσουμε, να υπερασπισθούμε την Πατρίδα και, επιπλέον, την αξία μας και την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς μας.  Κατά τούτο, λοιπόν, η ως άνω Ιστορία είναι ένας αδιάλειπτος βιωματικός αγώνας εναντίον οιουδήποτε επιχειρεί να καταλύσει, καθ’ οιονδήποτε τρόπο, το καθεστώς της Ελευθερίας μας.  Αυτό είναι και το κυριότερο μήνυμα, το οποίο εκπέμπει προς το μέλλον και η μεγάλη Επέτειος των 200 ετών από την Εθνεγερσία του 1821.

1. Το προαναφερόμενο καθεστώς Ελευθερίας, για κάθε Έλληνα, εκφράζεται με την κατοχύρωση της ακώλυτης άσκησης των επιμέρους Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, τα οποία απορρέουν εξ αυτής, ως ειδικότερες μορφές ανάπτυξής της στην πράξη.  Με βάση τα όσα ήδη εξέθεσα για το πρώτο «Εθνικόν Τυπογραφείον» και την πρώτη εφημερίδα, την «Σάλπιγγα Ελληνικήν», στην Καλαμάτα, τον Αύγουστο του 1821, ας μου επιτραπεί να ολοκληρώσω το σύντομο αυτό σημείωμα επισημαίνοντας την τεράστια αξία που εμφανίζει για τους Έλληνες μεταξύ άλλων και το δικαίωμα της Ελευθερίας της Έκφρασης, κυρίως δια του Τύπου.  Την αξία αυτού του δικαιώματος στην συνείδηση των Αγωνιζόμενων, ακόμη, Ελλήνων φέρνει στο φως η έκδοση της «Σάλπιγγος Ελληνικής».

2. Κατόπιν των ανωτέρω, κάθε άλλο παρά τυχαίο μπορεί να θεωρηθεί το γεγονός ότι το δικαίωμα της Ελευθερίας της Έκφρασης -κυρίως δια του Τύπου- κατοχυρώθηκε στα πρώτα κιόλας Συντάγματα της Ελλάδας, πριν καν ιδρυθεί το Νεότερο Ελληνικό Κράτος, το 1830, με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου.  Για του λόγου το ασφαλές παρατίθενται στην συνέχεια:

  • Το άρθρο η’  του «Νόμου της Επιδαύρου», ήτοι του «Προσωρινού Πολιτεύματος της Ελλάδος κατά την «εν Άστρει Β΄ Εθνικήν Συνέλευσιν», του 1823: «ή. Οι Έλληνες έχουσι ο δικαίωμα να κοινοποιώσιν άλλως τε και δια των τύπων τας δοξασίας των, αλλά με τους ακολούθους τρεις όρους΄ ά. Να μη γίνεται λόγος κατά της Χριστιανικής Θρησκείας. β΄. Να μην αντιβαίνωσιν εις τας κοινώς αποδεδεγμένας αρχάς της ηθικής. γ΄. Να αποφεύγωσι πάσαν προσωπικήν ύβριν».
  • Και το άρθρο 26 του «Πολιτικού Συντάγματος της Ελλάδος», το οποίο θεσπίσθηκε το 1827, «κατά την εν Τροιζήνι Γ΄ Εθνικήν Συνέλευσιν»: «26. Οι Έλληνες έχουσι το δικαίωμα, χωρίς προεξέτασιν, να γράφωσι και να δημοσιεύωσιν ελευθέρως δια του τύπου ή αλλέως τους στοχασμούς και τας γνώμας των, φυλάττοντες τους ακολούθους όρους΄ α΄. Να μην αντιβαίνωσιν εις τας αρχάς της Χριστιανικής θρησκείας. β΄. να μην αντιβαίνωσιν εις την σεμνότητα. γ΄. Ν’ αποφεύγωσι πάσαν προσωπικήν ύβριν και συκοφαντίαν».

3. Υπό τα ως άνω δεδομένα δεν είναι υπερβολή να δεχθούμε, ότι οι «πολυτελείς» περί Τύπου διατάξεις των άρθρων 14 και 15 του ισχύοντος Συντάγματος του 1975 -όπως έχουν αναθεωρηθεί- έλκουν την απώτερη καταγωγή τους από την ιστορική εμπειρία της «Σάλπιγγος Ελληνικής». Εξ ού και η έκδοση του τόμου αυτού έχει την δική της, ιδιαίτερη και εξαιρετικά επίκαιρη, σημασία, ιδίως ενόψει του εορτασμού των 200 χρόνων από την Εθνεγερσία του 1821.

ΙΙ. Η «Σάλπιγξ Ελληνική» και οι Επαναστατικές «Προκηρύξεις» της «Μεσσηνιακής Γερουσίας».

   Μεταξύ άλλων, η «Σάλπιγξ η Ελληνική» υπήρξε το μόνο, ουσιαστικώς, μέσο, στο οποίο δημοσιεύθηκαν και οι Επαναστατικές «Προκηρύξεις» της «Μεσσηνιακής Γερουσίας», για τις οποίες πρέπει να επισημανθούν και τα εξής:

Α. Η «Προειδοποίησις εις τας Ευρωπαϊκάς Αυλάς».

Κατά τα επαναστατικά γεγονότα στην Καλαμάτα, την 23η Μαρτίου 1821, συγκροτήθηκε η «Μεσσηνιακή Γερουσία» -ή «Μεσσηνιακή Σύγκλητος»- η οποία μάλιστα εξακολούθησε να λειτουργεί και μετά την επίσημη έναρξη της Εθνεγερσίας, την 25η Μαρτίου 1821 στην Αγία Λαύρα.  Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων η «Μεσσηνιακή Γερουσία» συγκάλεσε στην Μονή Καλτεζών Συνέλευση από προκρίτους με σκοπό την στοιχειώδη οργάνωση της, αγωνιζόμενης ακόμη κατά των οθωμανών, Πελοποννήσου.  Υπό τα δεδομένα αυτά η «Μεσσηνιακή Γερουσία» αποτέλεσε την πρώτη -έστω και πρωτόλεια- μορφή κεντρικής διοίκησης των Επαναστατημένων Ελλήνων, η οποία οδήγησε στην συγκρότηση της «Πελοποννησιακής Γερουσίας» που επικύρωσε, την 27η Δεκεμβρίου 1821, τον «Οργανισμό της Πελοποννησιακής Γερουσίας».  Ήτοι το ένα από τα Τοπικά Πολιτεύματα, τα οποία θεσπίσθηκαν μετά την 25η Μαρτίου 1821.  Για την ιστορική ακρίβεια και πληρότητα, η «Μεσσηνιακή Γερουσία» συγκροτήθηκε υπό τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη ως Πρόεδρο, αποτελούμενη από δώδεκα μέλη.  Μια από τις σπουδαιότερες, από πλευράς ιστορικής σημασίας, δραστηριότητες της «Μεσσηνιακής Γερουσίας» είναι εκείνη, η οποία αφορά την σύνταξη και διακίνηση, εντός και κατ’ εξοχήν εκτός Ελλάδας, των πρώτων «Προκηρύξεων» των Επαναστατημένων Ελλήνων.  Γίνεται λόγος περί «Προκηρύξεων» διότι, αντίθετα προς την διαδεδομένη άποψη, η «Μεσσηνιακή Γερουσία» συνέταξε περισσότερα του ενός κείμενα «Προκηρύξεων» -κάποιες ενδείξεις, δίχως όμως ισχυρή ιστορική τεκμηρίωση, τείνουν προς το ότι μια τέτοια «Προκήρυξη» είχε σταλεί και στον Τσάρο της Ρωσίας- όπως προκύπτει από τα εξής:

1. Το πρώτο, και πιο γνωστό, κείμενο της «Μεσσηνιακής Γερουσίας» συνιστά η «Προειδοποίησις εις τας Ευρωπαϊκάς Αυλάς», κατ’ ουσία το πρώτο πολιτικοδιπλωματικό έγγραφο των Επαναστατημένων Ελλήνων, το οποίο απευθύνεται πρωτίστως στις τότε Μεγάλες Δυνάμεις της τότε Ευρώπης.  Συγκεκριμένα, η «Προειδοποίησις εις τας Ευρωπαϊκάς Αυλάς» είχε ως στόχο να καταστήσει γνωστό στον Ευρωπαϊκό χώρο τον Αγώνα των Επαναστατημένων Ελλήνων, προκειμένου ν’ αποτινάξουν τον οθωμανικό ζυγό και να ιδρύσουν το «Νεότερο Ελληνικό Κράτος», ως ανεξάρτητο και αυτόνομο Έθνος-Κράτος.  Το ως άνω κείμενο υπογράφεται από τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και δημοσιεύθηκε στην πρώτη Εφημερίδα της Εθνεγερσίας, την «Σάλπιγγα Ελληνικήν», την 25η Αυγούστου 1821.  Η «Προειδοποίησις εις τας Ευρωπαϊκάς Αυλάς» φέρει ημερομηνία την 28η Μαρτίου 1821, όμως πιθανότερη είναι η ημερομηνία της 25ης Μαρτίου 1821.  Ο συντάκτης της «Προειδοποιήσεως εις τας Ευρωπαϊκάς Αυλάς» δεν είναι γνωστός, θεωρείται όμως ότι το κείμενο αυτό -όπως και άλλα παρεμφερή- συντάχθηκε από το επιτελείο της Φιλικής Εταιρείας στην Βλαχία και έφθασε στην Πελοπόννησο, συγκεκριμένα δε στην Καλαμάτα, μέσω των Δουκάκη και Παπαφλέσσα.  Σε ό,τι αφορά το αντίγραφο της «Προειδοποιήσεως εις τας Ευρωπαϊκάς Αυλάς», το οποίο σώζεται στα «Βρετανικά Αρχεία» («Public Record Office» του «Foreign Office»), έχει μάλλον γραφεί από τον γραμματέα του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη Γεώργιο Παγώνη, μετέπειτα Πρωτοσύγκελο Γεράσιμο.

2. Το πλήρες κείμενο της«Προειδοποιήσεως εις τας Ευρωπαϊκάς Αυλάς» έχει ως εξής:

«Προειδοποίησις εις τας ευρωπαϊκάς αυλάς, εκ μέρους του φιλογενούς αρχιστρατήγου των σπαρτιατικών στρατευμάτων Πέτρου Μαυρομιχάλη και της Μεσσηνιακής συγκλήτου

Ο ανυπόφορος ζυγός της οθωμανικής τυραννίας εις το διάστημα ενός και απέκεινα αιώνος, κατήντησεν εις μίαν ακμήν, ώστε να μην μείνη άλλο εις τους δυστυχείς πελοποννησίους γραικούς, ει μη μόνον πνοή και αυτή δια να ωθή κυρίως τους εγκαρδίους των αναστεναγμούς. εις τοιαύτην όντες κατάστασιν στερημένοι από όλα τα δίκαιά μας, με μίαν γνώμην ομοφώνως απεφασίσαμεν να λάβωμεν τα άρματα, και να ορμήσωμεν κατά των τυράννων. πάσα προς αλλήλους μας φατρία και διχόνοια, ως καρποί της τυραννίας απερρίφθησαν εις τον βυθόν της λήθης, και άπαντες πνέομεν πνοήν ελευθερίας. αι χείρες ημών αι δεδεμέναι μέχρι του νυν από τας σιδηράς αλύσσους της βαρβαρικής τυραννίας, ελύθησαν ήδη, και υψώθηκαν μεγαλοψύχως και έλαβον τα όπλα προς μηδενισμόν της βδελυράς τυραννίας. οι πόδες ημών οι περιπατούντες εν νυκτί και ημέρα εις τας εναγκαρεύσεις τας ασπλάγχνους τρέχουν εις απόκτησιν των δικαιωμάτων μας. η κεφαλή μας η κλίνουσα τον αυχένα υπό τον ζυγόν τον απετίναξε και άλλο δεν φρονεί, ει μη την ελευθερίαν. η γλώσσα μας η αδυνατούσα εις το να προφέρη λόγον, εκτός των ανωφελών παρακλήσεων, προς εξιλέωσιν του βαρβάρου τυράνου, τώρα μεγαλοφώνως φωνάζει και κάμνει να αντηχή ο αήρ το γλυκύτατον όνομα της ελευθερίας. εν ενί λόγω απεφασίσαμεν, ή να ελευθερωθώμεν, ή να αποθάνωμεν. τούτου ένεκεν προσκαλούμεν επιπόνως την συνδρομήν και βοήθειαν όλων των εξευγενισμένων Ευρωπαϊκών γενών, ώστε να δυνηθώμεν να φθάσωμεν ταχύτερον εις τον ιερόν και δίκαιον σκοπόν μας και να λάβωμεν τα δίκαιά μας. να αναστήσωμεν το τεταλαιπωρημένον ελληνικόν γένος μας. δικαίω τω λόγω η μήτηρ μας Ελλάς, εκ της οποίας και υμείς εφωτίσθητε, απαιτεί ως εν τάχει την φιλάνθρωπον συνδρομήν σας, και ευέλπιδες, ότι θέλει αξιωθώμεν, και ημείς θέλομεν σας ομολογή άκραν υποχρέωσιν, και εν καιρώ θέλομεν δείξη πραγματικώς την υπέρ της συνδρομής σας ευγνωμοσύνην μας»

«1821 Μαρτίου 23, εν Καλαμάτα. Εκ του σπαρτιατικού στρατοπέδου
Πέτρος Μαυρομιχάλης, αρχιστράτηγος σπαρτιατικού και μεσσηνιακού στρατού
».

Β. Η «Προκήρυξις προς τους Αμερικανούς».

Δίχως να είναι γνωστή η ακριβής ημερομηνία -μάλλον όμως μέσα στον Μάρτιο του 1821, οπωσδήποτε δε μετά την 25η Μαρτίου του 1821- ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης απέστειλε, εκ μέρους της «Μεσσηνιακής Γερουσίας», και «Προκήρυξιν προς τους Αμερικανούς».

1. Η ως άνω «Προκήρυξις προς τους Αμερικανούς»εστάλη αρχικώς στον Αδαμάντιο Κοραή, στο Παρίσι.  Ο Αδαμάντιος Κοραής την μετέφρασε μέσα σ’ ελάχιστο χρονικό διάστημα, και την 27η Απριλίου 1821 έστειλε αντίγραφό της στον Αμερικανό Φιλέλληνα Έντουαρντ Έβερετ, Καθηγητή της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Harvard και δημοσιογράφο, ο οποίος διετέλεσε μετέπειτα Κυβερνήτης και Γερουσιαστής της Πολιτείας της Μασσαχουσέτης.  Μέσω του Έντουαρντ Έβερετ, η προμνημονευόμενη μετάφραση της «Προκηρύξεως προς τους Αμερικανούς» δημοσιεύθηκε, για πρώτη φορά, την 25η Μαΐου 1821.  Σε αυτή την δημοσίευση αναφέρθηκε και ο πρώην Πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα, στο επίσημο δείπνο που του παρέθεσα, ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κατά την ιστορική επίσκεψή του στην Αθήνα, την 15η Νοεμβρίου 2016. 

2. Το πλήρες κείμενο της «Προκηρύξεως προς τους Αμερικανούς» έχει ως εξής:

«Αποφασίζοντες να ζήσωμεν ή να αποθάνωμεν δια την ελευθερίαν, συρόμεθα προς εσάς από δικαίαν συμπάθειαν, διότι εις τον τόπον σας εδιάλεξε να κατοική η ελευθερία, από μόνους εσάς λατρευομένη, καθώς ελατρεύετο από τους πατέρας μας. Όθεν επικαλούμενοι το όνομα της επικαλούμεθα εν ταυτώ το ιδικόν σας πεποιθότες, ότι μιμούμενοι εσάς θέλομεν μιμηθή τους προγόνους μας και δειχθή άξιοι εκείνων, αν φθάσωμεν να σας ομοιάσωμεν.  Αι αρεταί σας, ώ Αμερικανοί! Μας προσεγγίζουν εις εσάς, μ’ όλον ότι μας χωρίζουν ευρύταται θάλασσαι. Ημείς σας νομίζομεν πλησιεστέρους παρά τα γειτονεύοντα με ημάς έθνη και σας έχομεν φίλους και συμπολίτας και αδελφούς, διότι είσθε δίκαιοι φιλάνθρωποι και γενναίοι. Δίκαιοι, ότι και ελεύθεροι, φιλάνθρωποι και γενναίοι, ότι πολιτεύεσθε κατά το ευαγγέλιον. Η ελευθερία σας δεν επιστηρίζεται εις άλλων εθνών δουλείαν, ούτε η ευδαιμονία σας εις ξένας συμφοράς και ταλαιπωρίας, άλλ’ εξ εναντίας, ελευθέρως και ευτυχώς ζώντες, επιθυμείτε να μετέχωσιν όλοι οι άνθρωποι από τα αυτά αγαθά, και ν’ απολαύωσιν όσα δικαιώματα η φύσις εις όλους εξ‘ ίσου εμοίρασεν. Εσείς πρώτοι εκηρύξατε τα δικαιώματα ταύτα και πάλιν πρώτοι εσείς τα εσεβάσθητε, αποδίδοντες εις τους αποκτηνομένους Αφρικανούς ανθρώπινον αξίωμα. Κατά το παράδειγμα σας κατέλυσεν η Ευρώπη την σκληράν εκείνην και απάνθρωπον σωματεμπορίαν και από εσάς ακόμη διδάσκεται δικαιοσύνην και μανθάνει να καθαιρή ατόπους ή θανατηφόρους συνηθείας. Η δόξα αύτη, ώ Αμερικανοί! εις μόνους εσάς ανήκει, και σας ανυψώνει υπεράνω όλων των φημισμένων δια της ευνομίας και ελευθερίας εθνών. Υμέτερον είναι, ώ άνδρες! να επιθέσετε τον κολοφώνα εις την δόξαν σας, βοηθούντες μας να καθαρίσωμεν την Ελλάδα από τους μολύνοντας αυτήν εκ τετρακοσίων ετών βαρβάρους. Άξιον υμών αναντιρρήτως είναι να πληρώσετε των πεπολιτισμένων λαών το χρέος, να διώξετε την αμάθειαν και τυραννίαν από την πατρίδα των τεχνών και της ελευθερίας. Δεν θέλετε μιμηθή βέβαια την αξιοκατάκριτον αδιαφορίαν ή μάλλον πολυχρόνιον αχαριστίαν τινών Ευρωπαίων. Όχι, ο λαός του Γουλιέλμου Πέννου, του Βασίγχθωνος και του Φραγκλίνου δεν θέλει  αρνηθή βοήθειαν εις τους απογόνους του Φωκίωνος, του Θρασυβούλου, του Αράτου, του Φιλοποίμενος. Εσείς εδείξατε ήδη προς αυτούς τιμήν και εμπιστοσύνην πέμποντες τα τέκνα σας εις τα σχολειά των. Ηξεύρετε με οποίαν αγαλλίασιν τα υπεδέχθησαν εις την σταθεράν προς αυτά εύνοιαν εκείνων και περιποίησιν. Άλλ’ αν ούτως έπραξαν δεδουλωμένοι, με πόσην φιλίαν και ζήλον θέλουν φέρεσθαι προς εσάς, όταν δια της συνεργείας σας συντρίψωσι τας αλύσεις των; Η Ελλάς, τότε θέλει σας δίδει κέρδη, τα οποία μάτην ηθέλατε προσμένει από τυφλούς και αγρίους δεσπότας. Οι δεσμοί της αδελφότητος και της ευγνωμοσύνης θέλουν ενώνει δια παντός τους Έλληνας και τους Αμερικανούς. Τα συμφέροντα ημών είναι τοιαύτα ώστε να δυναμώνουν πάντοτε την προς αλλήλους συμμαχίαν, θεμελιωμένην εις την ελευθερίαν και την αρετήν».  

«Εξ ονόματος της Μεσσηνιακής Συγκλήτου της εν Καλαμάτα

ΠΕΤΡΟΣ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ

α ρ χ ι σ τ ρ ά τ η γ ο ς» 

Τέλος, την 31η Μαρτίου 1821, στην Καλαμάτα, συντάχθηκε και κοινοποιήθηκε «προς τους ευγενεστάτους φιλογενείς Έλληνας, τους εν Λιβόρνω και Πίζα κατοικούντας», «Προκήρυξις» εκ μέρους της «νεοσυσταθείσης Συγκλήτου της Μεσσηνίας».  Με το κείμενο αυτό η «Μεσσηνιακή Γερουσία» ζητούσε την βοήθεια των κατά τ’ ανωτέρω «φιλογενών Ελλήνων» για την συνέχιση και ευόδωση της Εθνεγερσίας, η οποία είχε γίνει ήδη γνωστή ανά την Ευρώπη.  Αυτή την προκήρυξη-έκκληση υπέγραφαν «οι εκ της νεοσυσταθείσης Συγκλήτου της Μεσσηνίας αδελφοί: Αναστάσιος Κορνήλιος, Αθανάσιος Δ. Κυριακός, Πανάγος Αλεξίου-Λογοθέτης, Ιωάννης Κ. Κυριακός, Γιαννάκης Ψάλτης, Πανάγος Πικουλάκης, Πανάγος Ψάλτης, Πανάγος Ζαρκόπουλος, Σπύρος Αντωνόπουλος, Γεώργιος Παγωνόπουλος, Ιωάννης Ηλιού Τζάνε, Γιαννάκης Π. Κυριακός και Δημήτριος Ρεμπούς».

Στην συνέχεια μπορείτε να παρακολουθήσετε την ομιλία του κ. Π. Παυλοπούλου.