Ομιλία του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλου στα εγκαίνια του κτιρίου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου στη Πλάκα

Κύριε Πρόεδρε,
Κυρία Πρωθυπουργέ,
Κύριοι Υπουργοί,
Κυρίες και Κύριοι,

Ο εμβληματικός Ευρωπαϊκός Οργανισμός Δημοσίου Δικαίου βρίσκει σήμερα την διοικητική του εστία. Και χαίρω ιδιαιτέρως διότι η Ελληνική Πολιτεία, σε κεντρικό και αυτοδιοικητικό επίπεδο, εκπληρώνει ένα χρέος απέναντι σ’έναν θεσμό, ο οποίος τιμά την Ελλάδα. Και αυτό θα πρέπει να γίνει αντιληπτό από όλους. Γιατί η αποδοχή της εγκατάστασης της έδρας αυτού του Οργανισμού εδώ είναι μια τεράστια δυνατότητα που δίνεται στην Πατρίδα μας, προκειμένου να δείξει τι είναι εκείνο το οποίο μπορεί να προσφέρει γενικότερα στην Ευρώπη, στον κόσμο, ιδίως στους ταραγμένους καιρούς μας.

Μίλησα προηγουμένως για έναν εμβληματικό Οργανισμό. Και είναι τέτοιος ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Δημόσιου Δικαίου, αν αντιληφθεί κανείς τον στόχο τον οποίο επιδιώκει κατά βάθος. Τον στόχο που αφορά την ενοποίηση, γενικότερα, βασικών κανόνων του δημόσιου δικαίου όχι μόνο σ’ευρωπαϊκό αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο. Έτσι ώστε βασικές αρχές της Δημοκρατίας να καταστούν κοινό κτήμα όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά στον κόσμο ολόκληρο.

Έχουμε φτάσει να πιστεύουμε, ιδίως εμείς οι Ευρωπαίοι, ότι η Δημοκρατία είναι κάτι το δεδομένο, κάτι το οποίο έχει καθιερωθεί οριστικά, κάτι το οποίο δεν κινδυνεύει. Ίσως η σημερινή εποχή, και εδώ στη Αθήνα, αποδεικνύει ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη πλάνη από το να θεωρείς ότι η Δημοκρατία έχει φτάσει στο όριό της και δεν έχει ανάγκη περαιτέρω προστασίας και υπεράσπισης. Όμως η πορεία της Ανθρωπότητας και η πορεία του Ανθρώπου είναι ακριβώς μία πρόσκληση ανταπόκρισης στις μεγάλες προκλήσεις που κάθε φορά η συγκυρία αναδίδει. Προκλήσεις και για την ίδια την υπόσταση της Δημοκρατίας.

Η Δημοκρατία είναι εύθραυστο αγαθό. Δεν μπορεί και δεν πρέπει να θεωρείται ποτέ δεδομένη. Το βλέπουμε σήμερα. Το βλέπουμε στην εποχή μας. Θεωρεί κανείς, άραγε, ότι εμείς εδώ στην Ευρώπη – κάθε κράτος μέλος και η ίδια η Ευρώπη- έχουμε φτάσει σ΄εκείνο το επίπεδο της Δημοκρατίας το οποίο θα θέλαμε; Δεν υπάρχουν δημοκρατικά κενά στα κράτη μέλη και στους ίδιους τους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Είναι ήδη η Ευρώπη από πλευράς Δημοκρατίας, αυτό που οραματίσθηκαν οι ιδρυτές της, αυτό το οποίο την έκανε να γεννηθεί; Και, πολύ περισσότερο, στον κόσμο ολόκληρο είναι δεδομένη η Δημοκρατία; Ή μήπως σε πολλά του σημεία, δυστυχώς, η Δημοκρατία αποτελεί την εξαίρεση, μεσ΄ακριβώς από τη διεύρυνση των ανισοτήτων και μεσ΄από τις εστίες πολέμου που πολλαπλασιάζονται, ενώ εμείς δεν φαίνεται να διδασκόμαστε τίποτα από αυτόν τον πολλαπλασιασμό;

Επειδή λοιπόν η Δημοκρατία δεν είναι κάτι δεδομένο και πρέπει να το υπερασπιζόμαστε διαρκώς, η συμβολή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημόσιου Δικαίου μπορεί να είναι πάρα πολύ μεγάλη. Γιατί ένας από τους τρόπους προκειμένου να καλύψει κανείς – ένας, το τονίζω, όχι ο μοναδικός – αυτό το δημοκρατικό κενό είναι να διαμορφωθούν όσο το δυνατόν περισσότερο κοινοί κανόνες σε δύο επίπεδα. Επίπεδα που αφορούν το ίδιο το δημόσιο δίκαιο. Το ένα επίπεδο είναι εκείνο της διακυβέρνησης, της δημοκρατικής διακυβέρνησης και στήριξης του κράτους δικαίου και της αρχής της νομιμότητας, πρωτίστως μεσ’από τους θεσμούς ιδίως της Δικαιοσύνης, που αποτελεί την εγγύηση, τον σπουδαιότερο κυρωτικό μηχανισμό για το κράτος δικαίου και την αρχή της νομιμότητας. Και το δεύτερο επίπεδο είναι εκείνο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Πρέπει, το συντομότερο δυνατό, να ενοποιηθούν αυτοί οι κανόνες. Πρέπει, το συντομότερο δυνατό, τα κοινά σημεία του δυτικού πολιτισμού σχετικά με τον Άνθρωπο και τα δικαιώματά του να καταστούν παγκόσμιο κτήμα. Όχι γιατί διεκδικούμε εμείς, οι άνθρωποι της Δύσης, το μονοπώλιο της ευαισθησίας και της δημοκρατικότητας. Αλλά γιατί η ιστορία έχει αποδείξει ότι η πραγματική Δημοκρατία, εκείνη που ταιριάζει στον Άνθρωπο, η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία είναι μια παρακαταθήκη της Δύσης για όλους τους λαούς του κόσμου.

Αυτή η ενοποίηση των κανόνων, λοιπόν, είναι απαραίτητη. Και αυτή μπορεί και πρέπει να είναι η μεγάλη συμβολή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημόσιου Δικαίου. Χαίρομαι γιατί το κτίριο αυτό βρίσκεται κοντά στα λείψανα της Αρχαίας Αθήνας. Εκείνης που υπήρξε το λίκνο της Δημοκρατίας και που μας διδάσκει, μεσ’από τα λείψανα και την ιστορία της, πόσο σημαντικά πράγματα πέτυχε ο

άνθρωπος και η ανθρωπότητα μέσα από τα δύο αγαθά της Δημοκρατίας και της Ειρήνης. Και πόσο υπέφερε η ίδια η Ανθρωπότητα, τα ίδια τα κράτη, οι λαοί, κάθε φορά που είχαμε παρεκβάσεις ή και κατάλυση της Δημοκρατίας και κάθε φορά που ο πόλεμος ήταν εκείνος ο οποίος εμπόδισε την Ειρήνη να δώσει στον Άνθρωπο την δυνατότητα να οδηγηθεί στον προορισμό του.

Τελειώνω, λέγοντας ότι πολύ περισσότερο μας διδάσκουν αυτά τα λείψανα τούτες τις ώρες που αντιμετωπίζει η Ευρώπη την μεγάλη πρόκληση της προσφυγιάς από την Μέση Ανατολή. Μας διδάσκουν το πως συμπεριφέρθηκε η Δημοκρατία και η Αρχαία Αθήνα σ’αυτές τις περιπτώσεις.

Μην ξεχνάτε, κυρίες και κύριοι, και ιδίως εσείς που δεν είστε Έλληνες, ότι ο
θεσμός -γιατί περί θεσμού πρόκειται – του πρόσφυγα προέρχεται από τον ικέτη της Αρχαίας Ελληνικής Δημοκρατίας. Ο ικέτης αυτός, ο οποίος προσέφευγε για να προστατευθεί από την καταδίωξή του, είχε τη μεταχείριση που σήμερα περίπου περιγράφει το Σύμφωνο για την Μετανάστευση και το Άσυλο. Το οποίο, όπως γνωρίζετε, αποτελεί την βάση, πρέπει να αποτελεί την βάση, της μεταναστευτικής μας πολιτικής και της πολιτικής ασύλου ειδικότερα.

Μην το ξεχνάμε αυτό, ότι και σήμερα αναζητούμε τα ίδια ιδανικά και αντιμετωπίζουμε τις ίδιες προκλήσεις. Οι αιώνες περνάνε αλλά ο Άνθρωπος εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τις ίδιες προκλήσεις. Και έτσι πρέπει να τις αντιμετωπίσουμε και τώρα, αν θέλουμε η Ευρώπη, η δικιά μας Ευρώπη, ν΄ανταποκριθεί στο καθήκον το οποίο έχει απέναντι στην Ανθρωπότητα. Με συλλογική προσπάθεια, με όρους αξιοπρέπειας, με όρους που αποδεικνύουν ότι πριν απ’όλα υπάρχει ο Άνθρωπος. Πριν απ΄όλα υπάρχει η αξία του Ανθρώπου, η αξιοπρέπεια του Ανθρώπου. Η οικονομική ανάπτυξη τότε μόνον επιτελεί το σκοπό της και η οικονομία τότε μόνον υπηρετεί τους στόχους της όταν είναι σε θέση να διασφαλίσει την πορεία του Ανθρώπου μεσ’από όρους Δημοκρατίας. Τους οποίους η Αρχαία Ελλάδα και η Ευρώπη ενέπνευσαν και εμπνέουν ακόμη και σήμερα.

Εύχομαι καλή τύχη, καλή δύναμη σ΄αυτόν τον σημαντικό θεσμό. Και εύχομαι την άλλη φορά που εσείς, οι φιλοξενούμενοί μας, θα έλθετε στην Αθήνα, οι καιροί να είναι πολύ καλύτεροι. Σας διαβεβαιώνω ότι τούτος ο Λαός, τούτη η Χώρα έχουν προσφέρει πολλά, πλην όμως μπορούν να προσφέρουν ακόμη περισσότερα. Δεν είμαστε μόνον κληρονόμοι ενός μεγάλου παρελθόντος. Μπορούμε και πρέπει να είμαστε- και θα τα καταφέρουμε – και συνεγγυητές ενός καλύτερου μέλλοντος όχι μόνο για τη Χώρα μας αλλά και για την ίδια την Ευρώπη. Σας ευχαριστώ πολύ.-