Σημεία ομιλίας του Προέδρου της Δημοκρατίας κ.Προκοπίου Παυλοπούλου κατά τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του Γεράσιμου Αρσένη

Στο πλαίσιο της σημερινής τελετής επιτρέψατέ μου -και πιστεύω ότι εκφράζω τα αισθήματα όλων μας- να γυρίσω λίγο πίσω στον χρόνο, στην αποφράδα Δευτέρα, 23 Ιουλίου, την ημέρα της τραγωδίας της φονικής πυρκαγιάς στην Ανατολική Αττική.  Το μεγάλο πένθος είναι νωπό, και η σκέψη μας αυτές τις στιγμές μένει αμετακίνητα προσηλωμένη στην μνήμη των συνανθρώπων μας που χάθηκαν τόσο άδικα και στον αγώνα ζωής που δίνουν οι τραυματίες στο κρεβάτι του πόνου.  Είμαι βέβαιος ότι αυτή την επιμνημόσυνη αναφορά θα την ήθελε, και μάλιστα πρώτος απ’ όλους μας, με βάση το εγνωσμένο ανθρωπιστικό του ήθος, ο Γεράσιμος Αρσένης, αν ήταν σήμερα μαζί μας.

  1. Η Κεφαλονιά έχει την ξεχωριστή τύχη να είναι, διαχρονικώς, κοιτίδα και λίκνο Μεγάλων Ανθρώπων, το ανάστημα και η δημιουργική δύναμη των οποίων ξεπέρασε, και μάλιστα κατά πολύ, όχι μόνον τα δικά της όρια αλλά και τα όρια της Πατρίδας μας εν γένει. Ανάμεσα σε αυτούς, και μάλιστα κατέχοντας περίοπτη, κυριολεκτικώς, θέση, συγκαταλέγεται, κατά γενική ομολογία που διατρέχει -πράγμα σίγουρα σπάνιο για τα δεδομένα του Τόπου μας- όλο το φάσμα του δημοκρατικού πολιτικού χώρου και ανεξάρτητα από επιμέρους πολιτικές διαφορές, ο Γεράσιμος Αρσένης. Οφείλω δε, ευθύς εξ αρχής, να σημειώσω ότι αυτή η καθολική αναγνώριση, με τις συνακόλουθες διεθνείς προεκτάσεις, αφορά τον Γεράσιμο Αρσένη τόσο ως Πολιτικό όσο και, ευρύτερα, ως Πνευματικό Άνθρωπο.  Παραθέτω ορισμένους, και μόνο, σταθμούς της ζωής του, οι οποίοι «βεβαιώνουν του λόγου το ασφαλές».
  2. Αρχίζω από την διεθνή του δράση, ιδίως στο πλαίσιο του ΟΗΕ, η οποία και προετοίμασε την προσωπικότητά του και την φήμη του πριν από τον ερχομό του στην Πατρίδα:

Α. Αφού ολοκλήρωσε τις εξαιρετικές και πολύπλευρες σπουδές του, ξεκίνησε την σταδιοδρομία του, κατά την δεκαετία του 1960, ως επίλεκτο στέλεχος του ΟΗΕ.  Εκεί έγινε ευρύτερα γνωστός από τις επιμέρους εξειδικευμένες Εκθέσεις του, ιδίως όμως ως πρωτεργάτης της ίδρυσης της UNCTAD, της Παγκόσμιας Διάσκεψης για την Ανάπτυξη και το Διεθνές Εμπόριο.  Η οποία σήμερα συνιστά εμβληματικό αυτόνομο Οργανισμό του ΟΗΕ, με έδρα την Γενεύη.  Ήταν τότε που ηγήθηκε, ως μέλος της ομάδας του Raoul Prebisch στον ΟΗΕ, της εκστρατείας για τη “Νέα Διεθνή Οικονομική Τάξη».
Β. Μεταξύ 1967 και 1981, ως Διευθυντής της UNCTAD, ανέπτυξε έντονη επιστημονική και διπλωματική δράση.

  1. Βασικός του στόχος υπήρξε η μεταρρύθμιση του Διεθνούς Νομισματικού Συστήματος, προς την κατεύθυνση της αποτελεσματικής χρηματοδότησης της ανάπτυξης, πρωτίστως για την καταπολέμηση των διευρυνόμενων παγκοσμίως ανισοτήτων με θύματα, κυρίως, τις Χώρες του Τρίτου Κόσμου.
  2. Στο ίδιο πλαίσιο, πρωτοστάτησε κατά την συγκρότηση της Ομάδας 24 Υπουργών από τον Τρίτο Κόσμο, αναγκάζοντας, στο τέλος, τις Χώρες της Δύσης να δεχθούν την σύσταση της «Επιτροπής των 20», στο πεδίο των αρμοδιοτήτων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

3 Επιπλέον, αφενός συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις της «Λέσχης των Παρισίων» και προώθησε, με μεγάλη επιτυχία, την αναδιάρθρωση των χρεών πολλών αναπτυσσόμενων Κρατών.  Και, αφετέρου, συμβούλευσε πολλές Κυβερνήσεις αναπτυσσόμενων Κρατών σε θέματα οικονομικής και νομισματικής πολιτικής.
Γ. Σε αναγνώριση αυτής της τόσο σημαντικής προσφοράς του, η UNCTAD αφιέρωσε στην Μνήμη του την Ετήσια Έκθεση του 2016 για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη.

  • Ήδη διεθνώς γνωστός λοιπόν γύρισε στην Ελλάδα, το 1981, με την προτροπή του τότε Πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου. Η, intra muros, μετέπειτα πολιτική του διαδρομή υπήρξε εντυπωσιακή, καλύπτοντας όλο, σχεδόν, το φάσμα του κυβερνητικού έργου.

Α. Στο οικονομικό πεδίο:

  1. Ως Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, μεταξύ 1981-1984, και, ύστερα, τόσον ως Υπουργός Εθνικής Οικονομίας, μεταξύ 1982-1985, όσο και ως Υπουργών Οικονομικών, μεταξύ 1984-1985, συνέβαλε ουσιωδώς στον εκσυγχρονισμό του Τραπεζικού μας Συστήματος. Επιπροσθέτως δε θεσμοθέτησε την κατάργηση της, παρωχημένης πια, «Νομισματικής Επιτροπής», ενώ επιχείρησε τον εξορθολογισμό των επιτοκίων και την δανειοδότηση του Κράτους με όρους αγοράς.
  2. Ανεξάρτητα από την τελική έκβαση του όλου εγχειρήματος -ας μην ξεχνάμε τις ιδεολογικές και άλλες αγκυλώσεις της εποχής, ακόμη και μέσα στον δικό του κομματικό χώρο- πρέπει να του πιστωθεί από την μια πλευρά η προετοιμασία για την εισαγωγή στην έννομη τάξη μας και στο οικονομικό μας σύστημα του ΦΠΑ. Και, από την άλλη πλευρά, η προσπάθεια «κοινωνικοποίησης» των Δημόσιων Επιχειρήσεων, με βασικό στόχο να τεθεί τέλος στον ασφυκτικό κρατικό εναγκαλισμό τους.

Β. Στο πεδίο της Εθνικής Άμυνας, μεταξύ 1993-1996, ο Γεράσιμος Αρσένης, με οραματικό στόχο την υπεράσπιση των Εθνικών μας Θεμάτων, επιχείρησε μια ριζοσπαστική οργάνωση της δομής και της λειτουργίας των Ενόπλων Δυνάμεων.  Στο πολιτικό του «κεφάλαιο» θα προστίθεται πάντα η ανακήρυξη, το Νοέμβριο του 1993, του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδας και Κύπρου.  Είναι η πρωτοβουλία του αυτή η οποία παράγει, ως σήμερα, πολύτιμους καρπούς κυρίως ως προς την υπεράσπιση της μαρτυρικής Κύπρου.   Κατ’ εξοχήν δε ως προς την δίκαιη και βιώσιμη επίλυση του Κυπριακού υπό όρους πλήρους σεβασμού του Διεθνούς και του Ευρωπαϊκού Δικαίου, που  αποκλείουν στρατεύματα κατοχής και αναχρονιστικές εγγυήσεις τρίτων.
Γ. Το πολιτικό «κύκνειο άσμα» του Γεράσιμου Αρσένη ήταν το πέρασμά του, μεταξύ 1996-2000, από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων.  Καθένας μπορεί, βεβαίως, να έχει τις επιφυλάξεις του ως προς τους άξονες πολιτικής που ο Γεράσιμος Αρσένης επέλεξε να υιοθετήσει.  Ουδείς καλόπιστος όμως μπορεί να του αμφισβητήσει ότι γνώριζε καλά τα προβλήματα του συνόλου της Εκπαίδευσης, πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας.  Κι ακόμη περισσότερο, ότι είχε το θάρρος, σε πείσμα των καιρών, να προτείνει λύσεις και να τις υπερασπίζεται ως το τέλος, δίχως να υπολογίζει το λεγόμενο «πολιτικό κόστος».  Υπό τα δεδομένα αυτά κυρίως ο τομέας της Παιδείας αποδεικνύει, ότι ο Γεράσιμος Αρσένης υπήρξε πάντα εχθρός του  λαϊκισμού.  Και ας μην ξεχνάμε ότι ο λαϊκισμός είναι ένας από τους πιο ύπουλους εχθρούς της πολιτικής μας ζωής και της αποστολής καθενός μας να υπηρετεί, με ανιδιοτέλεια και αυταπάρνηση, το συμφέρον του Λαού μας και του Έθνους μας.

  1. Θ’ αποτελούσε μεγάλη παράλειψη εκ μέρους μου το να μην εκθέσω, έστω και δι’ ολίγων, την προσφορά του Γεράσιμου Αρσένη στην αγαπημένη του Κεφαλονιά. Προσφορά, που δείχνει εναργώς το «δέσιμό του» με την ιδιαίτερη Πατρίδα του.  Και η προσφορά αυτή υπήρξε πολύπλευρη, αφού εκδηλώθηκε σε πολλά πεδία, με κύρια εκείνα του Πολιτισμού και της Εκπαίδευσης.  Το γεγονός ότι πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του εκτός Ελλάδας, εξηγεί και τον στενό δεσμό που ανέπτυξε με τους Απόδημους Κεφαλλήνες.  Ενώ η περιβαλλοντική του ευαισθησία κατέστη εμφανής πολλαπλώς, στον χώρο προστασίας των οικοσυστημάτων της Κεφαλονιάς, ιδίως δε ως προς την προστασία του Αίνου.

Με την όλη πολιτική του συμπεριφορά και προσφορά, ακόμη και κατά την διεκδίκηση -ανεπιτυχώς, αλλά με την γνωστή αποστροφή του «Γιώργο χάσαμε» να τον χαρακτηρίζει ως προς τη νοοτροπία του και το χιούμορ του, πράγμα «εν ανεπαρκεία» στα πολιτικά μας δρώμενα- της ηγεσίας του κόμματός του, ο Γεράσιμος Αρσένης θα εκπροσωπεί πάντα ένα πολιτικό πρότυπο:  Εκείνο του Πατριώτη πολιτικού, ο οποίος πρώτα καταξιώθηκε ως προσωπικότητα, και μάλιστα διεθνώς, και ύστερα υπηρέτησε τον Τόπο, με «όνειρο» αλλά και με «λογισμό», για να θυμηθούμε την αθάνατη ρήση του Εθνικού μας Ποιητή, του Επτανήσιου Διονυσίου Σολωμού.
Αιωνία η Μνήμη του.