ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κύριε Πρωθυπουργέ, με ιδιαίτερη χαρά σας υποδεχόμαστε στην Αθήνα, πολλώ μάλλον όταν η Πορτογαλία είναι μια φίλη Χώρα και ένας πραγματικός Ευρωπαίος Εταίρος. Και θέλω να σας συγχαρώ για όλες τις προόδους που έχει κάνει η Πορτογαλία, για τις τεράστιες προσπάθειες που κάνετε να εξασφαλίσετε την ανάπτυξη, αλλά και την κοινωνική συνοχή στη Χώρα σας, ιδίως μέσα από το πολύ σημαντικό Εθνικό Μεταρρυθμιστικό Πρόγραμμα, το οποίο θέτετε σ’εφαρμογή.
Κύριε Πρωθυπουργέ, έχουν πολλά κοινά σημεία οι δύο Χώρες μας. Θα έλεγα ταυτιζόμαστε σε όλες τις θέσεις, αλλά θα ήθελα να αναφερθώ σε δύο ζητήματα, τα οποία θεωρώ εξαιρετικής σημασίας λόγω της επικαιρότητας που έχουν όχι μόνον για τις Χώρες μας, αλλά και για την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το πρώτο είναι ότι επιδιώκουμε και οι δύο Χώρες την εμβάθυνση των θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έτσι ώστε να υπάρξει πραγματική ευρωπαϊκή ενοποίηση και να τεθεί τέλος σε αυτό το μεγάλο δημοκρατικό έλλειμμα το οποίο εμφανίζει σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση. Δύο παραδείγματα νομίζω ότι αρκούν: Το ένα είναι ότι πρέπει οπωσδήποτε να ολοκληρωθεί η πορεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ώστε ν’αποτελέσει πραγματική Κεντρική Τράπεζα και ν’αντιμετωπίσει την κρίση χρέους, που είναι κοινή στην Ευρωζώνη και δεν αφορά μόνο τις Χώρες μας. Και ένα δεύτερο ζήτημα είναι ότι ο ESM, που είναι ένας πολύ σημαντικός μηχανισμός, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, ο οποίος δημιουργήθηκε το 2011, πρέπει να ολοκληρωθεί. Δηλαδή να αποκτήσει και τα στελέχη εκείνα τα οποία θα μπορούν να κάνουν την αξιολόγηση των διαφόρων προγραμμάτων μέσα στο πλαίσιο της ΕΕ με τη νοοτροπία του ευρώ. Και όχι βεβαίως να υπάρχει, αν θέλετε, ένα είδος «δανεισμού» στελεχών από άλλους Οργανισμούς, που τους σεβόμαστε απολύτως αλλά, εν πάση περιπτώσει, πρέπει να εμπιστευθούμε πολύ περισσότερο δικά μας στελέχη, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως είπα προηγουμένως με νοοτροπία ευρώ.
Και ως προς μεγάλο, το οξύτατο Προσφυγικό ζήτημα που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση, υπάρχει πλήρης ταύτιση απόψεων μεταξύ των δύο Χωρών μας. Θεωρούμε και θεωρείτε – και πολύ ορθά – ότι αυτή την στιγμή το Προσφυγικό είναι υπαρξιακό πρόβλημα για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Διότι το κέντρο βάρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν είναι το νόμισμα, αλλά ο Άνθρωπος. Πρέπει, λοιπόν, να υπερασπισθούμε την Ευρώπη και πρέπει στον τομέα αυτόν να συμπεριφερθούμε απέναντι στους πρόσφυγες με όρους ανθρωπισμού και με όρους αλληλεγγύης. Εάν δεν υπάρξει αλληλεγγύη, υπάρχει κίνδυνος η Ευρωπαϊκή Ένωση να κάνει πίσω σε όλες τις σημαντικές προόδους τις οποίες έχει καταφέρει μέχρι σήμερα.
Και θέλω να τονίσω, εδώ ακριβώς, ότι – δυστυχώς – ορισμένοι Εταίροι μας έχουν συμπεριφερθεί με φοβικά σύνδρομα απέναντι στους πρόσφυγες. Κάτι που δεν ταιριάζει στην Ευρώπη και στη νοοτροπία της. Γιατί η αλληλεγγύη είναι βασική αρχή της ΕΕ. Όπως επίσης εδώ θέλω να επισημάνω – αυτό αφορά εμάς περισσότερο, την Ελλάδα – ότι Χώρες γειτονικές, οι οποίες φιλοδοξούν, και αναφέρομαι συγκεκριμένα στην ΠΓΔΜ, να μπουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ, όταν συμπεριφέρονται απέναντι στους πρόσφυγες όπως συμπεριφέρθηκαν παραδείγματος χάριν χθες εδώ, στην Ελλάδα, με πράξεις αδιανόητες, απαράδεκτες για τον ανθρωπισμό, είναι βέβαιο ότι δεν έχουν θέση ούτε στην Ευρωπαϊκή Ένωση ούτε στο ΝΑΤΟ.
Για να αντιμετωπίσουμε το Προσφυγικό ζήτημα στον χώρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πρέπει να εφαρμοσθεί οπωσδήποτε η Συμφωνία μεταξύ ΕΕ-Τουρκίας. Είναι μια Συμφωνία που αποτελεί ένα βήμα προόδου και πρέπει να εφαρμοσθεί για ν’αποτελέσει πραγματικά βήμα προόδου. Αλλά εδώ, κύριε Πρωθυπουργέ, πρέπει να τονίσουμε το εξής: Ότι για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα αυτό πρέπει να τελειώσει ο πόλεμος στη Συρία οριστικά. Πρέπει να μπει ένα τέλος στον πόλεμο αυτό. Και είναι παρήγορο ότι τηρήθηκε η εκεχειρία και, εν πάση περιπτώσει, έχουμε και στον τομέα αυτό πρόοδο. Όπως επίσης, κοινή μας θέση όλης της ΕΕ και των Χωρών μας είναι ότι πρέπει να αντιμετωπίσουμε την τρομοκρατία όπως της αρμόζει. Οι τρομοκράτες, και ιδίως οι τζιχαντιστές του ISIS, είναι εκπρόσωποι – το τονίζω πολλές φορές αυτό – μιας νέας βαρβαρότητας, και διαπράττουν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Ως τέτοιους πρέπει να τους αντιμετωπίσουμε.
Γι’αυτόν τον λόγο μίλησα προηγουμένως για κοινότητα των θέσεων των Χωρών μας και σε ό,τι αφορά την πορεία της ΕΕ, την πορεία προς την ολοκλήρωσή της και σε ό,τι αφορά το οξύτατο Προσφυγικό ζήτημα. Οι θέσεις αυτές είναι κοινές. Γι’αυτό θα συνεργασθούμε και πιστεύω ότι οι δύο Χώρες μας, ως Χώρες με καθαρό ευρωπαϊκό προσανατολισμό, μπορούν να συμβάλουν, στο
μέτρο των δυνατοτήτων τους, στην πορεία της ολοκλήρωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σας καλωσορίζω λοιπόν, για μιαν ακόμη φορά.
ANTONIO COSTA: Κύριε Πρόεδρε, σας ευχαριστώ πάρα πολύ που με καλέσατε και μπόρεσα σήμερα να σας συναντήσω. Θα ήθελα να σας μεταφέρω τα χαιρετίσματα του δικού μας Προέδρου της Δημοκρατίας και επίσης να σας εκφράσω την κοινή μας θέληση να υπάρξει στενότερη συνεργασία μεταξύ της Ελλάδας και της Πορτογαλίας, έτσι ώστε να μπορέσουμε να εμβαθύνουμε περισσότερο στο ευρωπαϊκό εγχείρημα. Είμαστε εδώ, στο λίκνο του ευρωπαϊκού πολιτισμού και πρέπει να θυμηθούμε ότι στη βάση της Ευρώπης βρίσκονται αυτές οι αξίες, οι βασικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που θα μας επιτρέψουν να προσχωρήσουμε στο ευρωπαϊκό εγχείρημα. Όπως είπατε και προηγουμένως, η προσφυγική κρίση είναι πρώτα από όλα ανθρωπιστική κρίση. Πρόκειται για θύματα πολέμου, για ανθρώπους οι οποίοι υφίστανται διώξεις και πρέπει η Ευρωπαϊκή Ένωση να εξασφαλίσει την προστασία τους.
Ωστόσο, πρέπει αυτό το βάρος να διαμοιραστεί ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν μπορούμε να δεχτούμε ότι μία χώρα, όπως η Ελλάδα, η οποία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή και λόγω εγγύτητας δέχεται μεγαλύτερες προσφυγικές ροές, θα αναλάβει όλο το βάρος. Πρέπει αυτό το βάρος να το μοιραστούμε συνολικά. Όλο αυτό πρέπει να γίνει με βάση την αλληλεγγύη. Πρέπει όλοι να εστιάσουμε και να ενισχύσουμε την μετεγκατάσταση. Και φυσικά η απάντηση δεν είναι το κλείσιμο των συνόρων, καθώς αυτό το κλείσιμο των συνόρων παραβιάζει μία από τις θεμελιώδεις ελευθερίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι η ελεύθερη μετακίνηση των ανθρώπων.
Η Πορτογαλία έχει εκφράσει την αλληλεγγύη της απέναντι στην Ελλάδα και μάλιστα έχει διαθέσει και πρόκειται να διαθέσει όλα τα μέσα τα οποία μπορεί να διαθέσει είτε αυτό έχει να κάνει με τον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης είτε έχει να κάνει με την στήριξη του πολυμερούς προγράμματος μετεγκατάστασης προσφύγων είτε με την εφαρμογή της συμφωνίας που έχει υπογραφεί μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Τουρκίας είτε – όπως έχω ήδη αναφέρει και πρόκειται να αναφέρω και αργότερα στις συναντήσεις μου – με το διμερές πρόγραμμα που έχει να κάνει με τη μεταφορά προσφύγων από την Ελλάδα στην Πορτογαλία όπου θα συνεχίσουν τη ζωή τους.
Πριν από δύο χρόνια ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας μας είχε δημιουργήσει ένα πρόγραμμα φιλοξενίας στα Πανεπιστήμια Σύριων φοιτητών, οι οποίοι λόγω της κατάστασης αναγκάστηκαν να διακόψουν τις σπουδές τους. Αυτό γιατί θεωρήσαμε ότι δεν πρέπει μια γενιά νέων της Συρίας να χαθεί και να μην μπορέσει να συνεχίσει τις σπουδές της. Απευθυνόμαστε, λοιπόν, σε όλες τις χώρες που έχουν δεχτεί μεγάλο αριθμό προσφύγων, όπως για παράδειγμα η Ελλάδα, και δηλώνουμε ότι στα Πανεπιστήμια και τα Πολυτεχνεία μας έχουμε τις συνθήκες έτσι ώστε να φιλοξενήσουμε 2.000 νέους, οι οποίοι θέλουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους.
Τέλος, να σας πω ότι μοιραζόμαστε τις ανησυχίες σας σχετικά με την κρίση την οποία διερχόμαστε αυτή τη στιγμή. Είναι μια δραματική εμπειρία και πιστεύουμε ότι η λύση για την Ευρωζώνη δεν είναι να συνεχίσουμε προγράμματα, τα οποία έχει ήδη αποδειχθεί ότι δεν έχουν θετικά αποτελέσματα τόσο για την κοινωνία όσο και για την οικονομία μας. Στόχος πρέπει να είναι να ολοκληρώσουμε την οικονομική και νομισματική ένωση μέσα από πρωτοβουλίες οι οποίες επιτυγχάνουν την οικονομική σύγκλιση εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εντός της Ευρωζώνης, μεταξύ των χωρών μας και των πιο οικονομικά ανεπτυγμένων χωρών, καθώς ο τρόπος ανάπτυξης του κοινού νομίσματος είναι μέσα από την σύγκλιση. Και πάνω από όλα πρέπει να επενδύσουμε στην ανάπτυξη, στην δημιουργία θέσεων εργασίας και στην σύγκλιση. Μετά από όλα όσα έχουν ειπωθεί για την Ευρωζώνη και τις διάφορες μεταρρυθμίσεις πιστεύω ότι το σημαντικό είναι να υπάρξει μια συνολική δομική μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης.
Τέλος, να σας ευχαριστήσω πάρα πολύ για την φιλοξενία σας και πιστεύω ότι η κοινή συνεργασία μας θα οδηγήσει σε πιο στενές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών μας. Πιστεύω ότι η συνεργασία μεταξύ της Ελλάδας και της Πορτογαλίας έχει ιδιαίτερη δυναμική σε πολλούς τομείς, όπως είναι η θαλάσσια οικονομία, η ελληνική ναυτιλία, η οποία είναι πολύ ισχυρή και παράλληλα η ναυπηγική βιομηχανία της Πορτογαλίας ή επίσης μπορούμε να συνεργαστούμε στον τομέα του τουρισμού τόσο στον Ατλαντικό όσο και στην Μεσόγειο. Πιστεύω, λοιπόν, ότι υπάρχει πολύ κοινό έδαφος.-