Κύριε Δήμαρχε,
Σας ευχαριστώ θερμώς για την ύψιστη τιμή που μου περιποιείτε, ανακηρύσσοντάς με Επίτιμο Δημότη των Σερρών. Οφείλω να επισημάνω, για πολλοστή φορά, αφενός ότι η τιμή αυτή δεν αφορά το πρόσωπό μου αλλά τον θεσμό τον οποίο εκπροσωπώ, ήτοι εκείνον του Προέδρου της Δημοκρατίας. Και, αφετέρου και συνακόλουθα, ότι η ως άνω τιμή συνεπάγεται, αυτοθρόως, το χρέος του εκ μέρους μου πλήρους σεβασμού της Ιστορίας των Σερρών και της απαρέγκλιτης τήρησης των διδαγμάτων της.
I. Η ιστορική διαδρομή των Σερρών υπερβαίνει τους τριάντα αιώνες. Το σημερινό της όνομα οφείλεται, μάλλον, στο αρχαιότερο όνομα με το οποίο ήταν γνωστή, ήτοι «Σίρις», κατά την πρώτη αναφορά του Πατέρα της Ιστορίας, του Ηροδότου, το 480 π.Χ.
Α. Με το σημερινό της όνομα “Σέρραι” μνημονεύεται από τον 5ο αιώνα μ.Χ.. Ιδίως δε κατά την Βυζαντινή εποχή, όταν ο Αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς κατασκεύασε οχυρωματικά έργα στο αρχαίο φρούριο της Πόλης, για να την προφυλάξει από τις επιδρομές των Βουλγάρων και των Σέρβων. Κατά την βυζαντινή περίοδο, και συγκεκριμένα από τον 8ο αιώνα, ο ρόλος της πόλης των Σερρών στην Ελληνική Ιστορία γίνεται πρωταγωνιστικός και θεωρείται η πιο σημαντική πόλη στην περιοχή μεταξύ του Νέστου και του Στρυμόνα.
1. Αξιοσημείωτοι είναι οι χαρακτηρισμοί που δόθηκαν σ’ αυτήν από τους βυζαντινούς συγγραφείς, όπως “Μέγα και Θαυμαστόν Άστυ”, “Πόλις Οχυρά”, “Μεγάλη και Πλούσια”, “Μητρόπολις”, “Αρίστη” κ.ά.
2. Εξαιτίας της πλεονεκτικής τοποθεσίας και του πλούτου της, η Πόλη γίνεται, όλο και περισσότερο, το μήλο της έριδας για τους Φράγκους, Βουλγάρους, Σέρβους και Τούρκους, που επανειλημμένα προσπάθησαν να την αποσπάσουν από το Βυζαντινό Κράτος.
Β. Το 1383 μ.Χ. οι Σέρρες καταλαμβάνονται από τους Τούρκους και μένουν κάτω από τον ζυγό τους 530 χρόνια. Όμως, παρότι σε καθεστώς σκλαβιάς, από τις αρχές του 17ου αιώνα έως και τις αρχές του 19ου αιώνα, η πόλη των Σερρών επεκτάθηκε πολεοδομικώς και γνώρισε μεγάλη εμπορική ακμή. Στην αγορά των Σερρών συνέρρεαν έμποροι διαφόρων εθνικοτήτων εκείνη την εποχή. Λόγω της εκδήλωσης τόσο έντονης εμπορικής κινητικότητας σ’ αυτήν, οι Σέρρες δεν ήταν δυνατό να μείνουν ανεπηρέαστες από το ρεύμα του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού, με αποτέλεσμα να αναδειχθούν σ’ ένα από τα πιο σπουδαία πνευματικά και εκπαιδευτικά κέντρα της Μακεδονίας.
II. Οι Σέρρες προσέφεραν τεράστιες υπηρεσίες στην Εθνεγερσία του 1821. Πολλοί Σερραίοι έδωσαν τα πάντα σ’ αυτόν τον μεγάλο Αγώνα του Έθνους μας για Ελευθερία και Ανεξαρτησία. Όμως ιδιαίτερης μνείας αξίζουν ο Νίκος Τσάρας, που έδρασε κατά την προεπαναστατική περίοδο, αλλά και ο Εμμανουήλ Παπάς, μια από τις αγνότερες και ηρωικότερες μορφές του Αγώνα, ο οποίος θυσίασε όλη την περιουσία του και στο τέλος, ουσιαστικά, την ίδια την ζωή του σ’ αυτόν τον ιερό σκοπό.
Α. Η δράση των Βουλγάρων κομιτατζήδων στην περιοχή, κατά την χρονική περίοδο 1872-1904, που αποσκοπούσε στον βίαιο εκβουλγαρισμό των κατοίκων της, προκάλεσε την αντίδραση των Σερραίων και οδήγησε στην δημιουργία αντάρτικων σωμάτων και στο έπος του Μακεδονικού Αγώνα. Το 1912, η Πόλη καταλήφθηκε από τους Βουλγάρους και γνώρισε επώδυνη κατοχή. Οι Βούλγαροι, στο τέλος του Β’ Βαλκανικού πολέμου, αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν μπροστά στην ορμητική προέλαση της Ελληνικής Μεραρχίας, στις 29 Ιουνίου του 1913. Κατά την αποχώρησή τους πυρπόλησαν το μεγαλύτερο μέρος της Πόλης. Τέλος, στη διάρκεια των Α’ και Β’ Παγκόσμιων Πολέμων, οι Σέρρες έζησαν την βουλγαρική κατοχή και υπέφεραν μεγάλα δεινά. Είναι χαρακτηριστικό ότι στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μετά την ήττα των δυνάμεων του Άξονα και την επερχόμενη απελευθέρωση, οι Βούλγαροι, εγκαταλείποντας την Πόλη, την πυρπόλησαν σε ένα τμήμα της για δεύτερη φορά. Βεβαίως αυτές οι ζοφερές μνήμες ανήκουν στο παρελθόν, αφού τώρα με την γειτονική Βουλγαρία βιώνουμε μιάν ανέφελη φιλία και συνεργασία στην περιοχή μας αλλά και ευρύτερα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όμως οφείλουμε να διατηρούμε στην μνήμη μας τις πικρές εμπειρίες του παρελθόντος ακριβώς για να μην επιτρέψουμε, ποτέ στο μέλλον, την καθ’ οιονδήποτε τρόπο αναβίωσή τους.
Β. Ένα, κυρίως, συμπέρασμα προκύπτει ακλόνητο και αδιαμφισβήτητο από όλα τα ανωτέρω: Ότι δηλαδή, παρά τις μεγάλες δοκιμασίες και περιπέτειες που έζησαν οι Σερραίοι στη διάρκεια της ένδοξης πορείας τους στην Ιστορία σε βάθος αιώνων, το ελληνικό φρόνημά τους παρέμεινε ανόθευτο και ακατάβλητο, ενώ η θέλησή τους για ευημερία και προκοπή αποδείχθηκε έντονη και αδιάκοπη.
III. Ευρισκόμενος στις Σέρρες έχω χρέος να αναφερθώ στο μεγάλο τέκνο της, τον Εθνάρχη Κωνσταντίνο Καραμανλή. Έναν πολιτικό που έδωσε μοναδική προοπτική μόνιμης σταθερότητας και προόδου στη σύγχρονη Ελλάδα, με την απόφασή του να την εντάξει –σχεδόν μόνος και με μεγάλες στείρες αντιπολιτευτικές αντιδράσεις- στην τότε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (Ε.Ο.Κ.). Ενώ υπήρξε, ταυτοχρόνως, ένας από τους πιο σημαντικούς Ευρωπαίους πολιτικούς της εποχής του, έχοντας συγκεκριμένο όραμα για την Ευρώπη και ακλόνητη πίστη στις ανθρωπιστικές αξίες, όπως αυτές διατυπώνονται και αποτυπώνονται στο θεσμικό οικοδόμημά της. Υπήρξε για μένα μεγάλη τιμή και μοναδικό προνόμιο το γεγονός ότι μαθήτευσα δίπλα του σε θέση ευθύνης. Θεωρώ ότι, με αφορμή την σημερινή συγκυρία, αξίζει να υπενθυμίσουμε, προς πάσα κατεύθυνση, δύο μεγάλες παρακαταθήκες που μας άφησε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και τις οποίες οφείλουμε ευλαβικά να τηρούμε:
Α. Πρώτον, η Ελλάδα ανήκει οριστικά και αμετάκλητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και μάλιστα στον σκληρό πυρήνα της, την Ευρωζώνη. Η Ελλάδα δεν νοείται εκτός Ευρώπης αλλά και η Ευρώπη δεν μπορεί να είναι αυτό για το οποίο ιδρύθηκε χωρίς την Ελλάδα στους κόλπους της. Γι’ αυτό και πορευόμαστε –με την συντριπτική πλειοψηφία των δημοκρατικών πολιτικών δυνάμεων ενωμένη προς την κατεύθυνση αυτή- τον ευρωπαϊκό μας δρόμο χωρίς αμφιβολία ή σκεπτικισμό, πρωτοστατώντας όμως και στον κοινό αγώνα για να ξαναβρεί η Ευρωπαϊκή Ένωση τις ρίζες, πάνω στις οποίες μπορεί να στηριχθεί κατά τον προορισμό της.
Β. Δεύτερον, η Μακεδονία είναι Ελληνική και η έμπρακτη αναγνώριση αυτής της προφανούς αλήθειας από κάθε πλευρά θα διευκολύνει εξαιρετικά την βελτίωση του πολιτικού κλίματος και των διακρατικών σχέσεων στον ευαίσθητο χώρο των Βαλκανίων, ο οποίος μπορεί και πρέπει να αποτελέσει νησίδα σταθερότητας και ευημερίας μέσα σ’ ένα, όλο και πιο ασταθές, ευρύτερο διεθνές περιβάλλον. Τούτο οφείλει να το γνωρίζει καλώς η γειτονική ΠΓΔΜ και να μην εμμένει σε ονόματα, τα οποία αφενός συνιστούν ωμή παραχάραξη της ιστορίας και, αφετέρου, αποπνέουν αλυτρωτισμό, που είναι αντίθετος, μεταξύ άλλων, και με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Πράγμα το οποίο σημαίνει, περαιτέρω, ότι μια τέτοια εμμονή ανακόπτει και κάθε προοπτική ένταξης της ΠΓΔΜ στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Κύριε Δήμαρχε,
Φεύγω από την όμορφη και ιστορική Πόλη των Σερρών μ’ αισθήματα ευγνωμοσύνης για την εξαιρετική φιλοξενία που μου επιφυλάξατε. Και σας διαβεβαιώνω ότι θα πράξω, στο μέτρο των δυνάμεών μου, τόσο κατά τη διάρκεια της θητείας μου όσο και μετά από αυτήν, ό,τι μου αναλογεί, προκειμένου να ανταποκριθώ στην υψίστη τιμή που μου επιδαψιλεύσατε με την αναγόρευσή μου σε Επίτιμο Δημότη σας. Σας ευχαριστώ.