Η έκθεση «ΟΜΑΔΑ ΤΕΧΝΗ» 100 ΧΡΟΝΙΑ, που οργανώνουν η Εθνική Πινακοθήκη και το Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, αποτελεί, ουσιαστικώς, έναν αναδρομικό φόρο τιμής στην εμβληματική, κυριολεκτικώς, και με έντονο εθνικό συμβολισμό συνεργασία των πρώτων Ελλήνων μοντερνιστών με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, σε μιάν ιστορικώς κορυφαία περίοδο για την Ελλάδα. Η Έκθεση τιμά τα 100 χρόνια από την ίδρυση της «ΟΜΑΔΑΣ ΤΕΧΝΗ».
I. Η «ΟΜΑΔΑ ΤΕΧΝΗ» δημιουργήθηκε -κατά το πρότυπο των «αποσχιστικών» ομάδων στην Ευρώπη- από το Νίκο Λύτρα, γιό του γενάρχη της Σχολής του Μονάχου Νικηφόρου Λύτρα, το 1917. Το εντυπωσιακό με την «ΟΜΑΔΑ ΤΕΧΝΗΣ» ήταν ότι κατάφερε να ενσωματώσει συντηρητικούς (όπως οι Κογεβίνας, Οθωναίος, Φωκάς) και νεωτεριστές (όπως οι Λύτρας, Μαλέας, Παρθένης). Επρόκειτο για μια διαλεκτική σύνθεση μεγάλης εικαστικής σημασίας, πέρα και έξω από τα σύνορα της Χώρας.
II. Η εικαστική κίνηση «ΟΜΑΔΑ ΤΕΧΝΗ» συνδέθηκε στενά με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, όπως θα εκτεθεί στην συνέχεια. Η σύνδεση αυτή εξηγεί, έστω και εν μέρει, και τον βραχύ βίο της «ΟΜΑΔΑΣ ΤΕΧΝΗ», δοθέντος ότι ουσιαστικώς διαλύθηκε μετά την Μικρασιατική Καταστροφή. Είναι όμως απολύτως τεκμηριωμένο ότι η τελική, πολλαπλή, συνεισφορά της «ΟΜΑΔΑΣ ΤΕΧΝΗ» στα εικαστικά μας πράγματα υπερβαίνει, και μάλιστα κατά πολύ, τον χρόνο διάρκειάς της.
III. Τρεις εκθέσεις της «ΟΜΑΔΑΣ ΤΕΧΝΗ» διαγράφουν την σύντομη πορεία της.
Α. Η πρώτη, ιδρυτική, εγκαινιάσθηκε ανήμερα των Χριστουγέννων του 1917, στα γραφεία της βενιζελικής εφημερίδας «Ελεύθερος Τύπος», παρουσία του Ελευθερίου Βενιζέλου και του βασιλιά Αλεξάνδρου. Η δεύτερη έκθεση οργανώθηκε στις αρχές του 1919.
Β. Η Τρίτη -και, αναμφισβήτητα, πιο σημαντική- οργανώθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 1919, στην γκαλερί «De la Boétie» του Παρισιού, στο πλαίσιο των ειρηνευτικών συνομιλιών πριν την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών. Συνομιλιών, κατά τις οποίες κυριαρχούσε η προσωπικότητα του Ελευθερίου Βενιζέλου. Η έκθεση περιελάμβανε 200 έργα ζωγραφικής, χαρακτικής και γλυπτικής. Φαίνεται δε ότι η συγκεκριμένη οργάνωσή της στο Παρίσι εντασσόταν στο πλαίσιο εφαρμογής του νόμου 1598/1919 της Κυβέρνησης των Φιλελευθέρων, ο οποίος προέβλεπε, μεταξύ άλλων, και την οργάνωση εκθέσεων στο εξωτερικό για την προβολή της Χώρας.
Συγχαίρω θερμώς την Εθνική Πινακοθήκη και το Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου για την πρωτοβουλία οργάνωσης της Έκθεσης αυτής επισημαίνοντας, για μιάν ακόμη φορά, το γεγονός ότι συνιστά ουσιαστική συμβολή ως προς την καταγραφή της ιστορίας της τέχνης στην Ελλάδα. Συγχαρητήρια αναλογούν επίσης στο «Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος», για την ευγενική χορηγία που κατέστησε δυνατή την οργάνωση της Έκθεσης καθώς και στην «Alpha Bank», για την επιχορήγηση έκδοσης του σχετικού καταλόγου.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΠΕΛΤΕΣ