Κύριε Δήμαρχε,
Η τιμή που σήμερα επιδαψιλεύετε στο πρόσωπό μου, υπό την ιδιότητά μου ως Προέδρου της Δημοκρατίας, με την ανακήρυξή μου ως Επίτιμου Δημότη του εμβληματικού, ως προς την Ιστορία του και την προσφορά του στο Έθνος μας, Δήμου Κορινθίων, είναι απολύτως ξεχωριστή και με συγκινεί βαθύτατα. H Έδρα του Δήμου σας, η Κόρινθος, δεν είναι μόνον μια πόλη με μακραίωνη και περίλαμπρη Ιστορία, με κρίσιμη μάλιστα σημασία για την εδραίωση της φυσιογνωμίας όχι μόνον του σύγχρονου Ελληνικού αλλά και του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού εν γένει, όπως θα εξιστορήσω στην συνέχεια. Αποτελεί, ταυτοχρόνως, μια πόλη που δοκιμάστηκε σκληρά από τους σεισμούς, καθώς είναι γνωστό ότι το 1858 η παλαιά πόλη της Κορίνθου, γνωστή πλέον ως Αρχαία Κόρινθος, ισοπεδώθηκε από σεισμό. Το θλιβερό αυτό γεγονός οδήγησε στο κτίσιμο της νέας πόλης νοτιοανατολικά του αρχαίου λιμανιού του Λεχαίου, στις όχθες του Κορινθιακού Κόλπου. Δύο ακόμη σεισμοί έπληξαν την πανέμορφη πόλη της Κορίνθου, στις 22 Απριλίου του 1928 και στις 24 Φεβρουαρίου 1981, με τον πρώτο νάναι ο καταστροφικότερος. Και στις τρεις περιπτώσεις, οι ηρωϊκοί κάτοικοι της Κορίνθου βρήκαν το κουράγιο να ξανακτίσουν την πόλη και να κάνουν έτσι ένα νέο ξεκίνημα μεγαλουργίας, αποδεικνύοντας στην πράξη ότι διαθέτουν αδάμαστη θέληση, δύναμη δημιουργίας και αίσθηση του ιστορικού τους χρέους.
Ι. Στο σημείο αυτό, επιτρέψατέ μου να αναφερθώ σε μερικούς μόνον, λόγω των αδήριτων χρονικών περιορισμών, σταθμούς της καθόλα ένδοξης ιστορίας της Κορίνθου, ξεκινώντας από την Αρχαία Κόρινθο, που υπήρξε σημαντική πόλη-κράτος της αρχαίας Πελοποννήσου και θεωρούνταν η πλουσιότερη πόλη του αρχαίου κόσμου, αφού ήλεγχε την νευραλγική θέση του Ισθμού και αποτελούσε το σημαντικότερο εμπορικό κόμβο του αρχαίου κόσμου, μέχρις ότου απειληθεί από την Αθήνα. Συγκεκριμένα:
A. Η αρχαία Κόρινθος κατοικήθηκε ήδη από τα νεολιθικά χρόνια (5000-3000 π.Χ.). Η λατρεία του Μελικάρτου στον Ισθμό της Κορίνθου έχει προφανή σχέση με τη λατρεία του φοινικικού Μελκάρθ, γεγονός που αποδεικνύει την εγκατάσταση Φοινίκων στην Κόρινθο. Κατά την εποχή του χαλκού αναφέρεται σε πολυάριθμους αρχαίους μύθους, όπως στον μύθο του Σίσυφου, στον μύθο του Βελλερεφόντη, στον μύθο του Ιάσονα και της Μήδειας. Ο Όμηρος αναφέρει την Κόρινθο να συμμετέχει στην Τρωική εκστρατεία κάτω από την ηγεσία του Αγαμέμνονα, βασιλιά των Μυκηνών. Μετά την κάθοδο των Δωριέων, εγκαταστάθηκαν στην Κόρινθο Δωριείς, εκτοπίζοντας τους παλαιότερους, κυρίως ιωνικής καταγωγής, πληθυσμούς ανατολικότερα. Με την εγκατάσταση των Δωριέων καθιερώθηκε και το πολίτευμα της Αριστοκρατίας στην Κόρινθο, όπου κυβερνούσε πλέον μία αριστοκρατική τάξη Δωριέων, οι Βακχιάδες.
Β. Κατά την Αρχαϊκή περίοδο και, συγκεκριμένα, στα μέσα του 7ου αιώνα π.Χ. καταλύθηκε το πολίτευμα της Αριστοκρατίας και εγκαθιδρύθηκε Τυραννία, με πρώτο Τύραννο τον Κύψελο. Τον Κύψελο τον διαδέχτηκε ο Περίανδρος που χαρακτηρίστηκε ως ένας από τους Επτά Σοφούς της αρχαϊκής περιόδου. Τον Περίανδρο τον διαδέχτηκε ο ανηψιός του Ψαμμήτιχος, ο οποίος δολοφονήθηκε τρία χρόνια αργότερα, με αποτέλεσμα να επανέλθει το καθεστώς της Αριστοκρατίας. Κατά το τέλος της Αρχαϊκής Περιόδου, έγιναν σειρά από πολύ μεγάλα έργα στην Κόρινθο, αλλά και στις αποικίες, ενώ κατασκευάστηκε για πρώτη φορά από τον Βακχιάδη Αμεινοκλή η Τριήρης, το πολεμικό σκάφος που χάρισε στον Ελληνισμό την κυριαρχία στις θάλασσες και το οποίο ήταν το απαύγασμα της τεχνολογίας, που είχαν αναπτύξει οι αρχαίοι Κορίνθιοι.
Γ. Όσον αφορά τους χρόνους της Κλασσικής Αρχαιότητας και ξεκινώντας από τους Περσικούς πολέμους, όλοι μας γνωρίζουμε ότι οι Κορίνθιοι ήταν από τις ηγετικές δυνάμεις της ελληνικής συμμαχίας εναντίον των Περσών. Συμμετείχαν στη μάχη της Σαλαμίνας με 40 πλοία, καθώς και στη μάχη των Πλαταιών με 5.000 οπλίτες. Τα επόμενα χρόνια, η Κόρινθος ανέπτυξε έντονο εμπορικό ανταγωνισμό με την Αθήνα, που οδήγησε στο ξέσπασμα του Πελοποννησιακού Πολέμου. Η Κόρινθος συγκρότησε συμμαχία με τη Σπάρτη, καθώς και με άλλες πόλεις-κράτη της αρχαίας Ελλάδας, εναντίον της Αθήνας, προσφέροντας στη συμμαχία τον ισχυρό της στόλο, τον μοναδικό στην Αρχαία Ελλάδα που μπορούσε να αντιμετωπίσει τον στόλο των Αθηναίων.
Δ. Μετά το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου, στην Κόρινθο ξέσπασε εμφύλιος μεταξύ ολιγαρχικών και δημοκρατικών. Η επικράτηση των δημοκρατικών έστρεψε την Κόρινθο σε συμμαχία με την Αθήνα, καθώς και με τη Θήβα. Η νέα συμμαχία συγκρούστηκε με τη Σπάρτη και έτσι προκλήθηκε ο γνωστός ως Κορινθιακός πόλεμος.
Ε. Ακολούθως, στην Κόρινθο, το 365 π.Χ., κατέλαβε την εξουσία ο Τιμοφάνης και την κυβέρνησε τυραννικά. Στις παρακλήσεις και νουθεσίες του αδερφού του Τιμολέοντα, ο Τιμοφάνης δεν έδωσε σημασία κι έτσι ο Τιμολέων έλαβε μέρος σε συνωμοσία, που είχε ως αποτέλεσμα τον φόνο του Τυράννου. Η Κόρινθος απαλλάχθηκε από την τυραννία και αρκετοί πολίτες θεωρούσαν τον Τιμολέοντα τυραννοκτόνο ενώ άλλοι, μεταξύ αυτών και η μητέρα του, αδελφοκτόνο. Υπό το βάρος των τύψεών του, ο Τιμολέων αποσύρθηκε από το δημόσιο βίο και ιδιώτευσε στην κορινθιακή ύπαιθρο. Τότε, ο Τιμολέων διοργάνωσε διαδοχικές εκστρατείες στη Σικελία για να βοηθήσει τις Κορινθιακές αποικίες της περιοχής αλλά και σημαντικές εμπορικές βάσεις ν’ αντιμετωπίσουν την απειλή των Καρχηδονίων.
ΣΤ. Το 336 π.Χ., ο Μέγας Αλέξανδρος συγκρότησε στην Κόρινθο την συμμαχία των ελληνικών πόλεων εναντίον των Περσών. Τα επόμενα χρόνια, η δύναμη της Κορίνθου περιορίσθηκε και σταδιακώς επισκιάστηκε από τη νεοσύστατη Αχαϊκή Συμπολιτεία. Το 146 π.Χ. συμμάχησε με την Αχαϊκή Συμπολιτεία, σε μία τελευταία προσπάθεια των Ελλήνων ν’ αντιμετωπίσουν τον Ρωμαίο στρατηγό Λεύκιο Μόμμιο, που βάδιζε προς την Πελοπόννησο. Οι Έλληνες ηττήθηκαν στον Ισθμό και επακολούθησε καταστροφή της Κορίνθου.
Ζ. Κατά την Ρωμαϊκή περίοδο, η πόλη επανοικίζεται το 44 π.Χ., αναπτύσσεται και πάλι, ενώ το 51-52 μ.Χ. δέχεται την επίσκεψη του Αποστόλου Παύλου. Το 267 μ.Χ., με την εισβολή των Ερούλων, αρχίζει η παρακμή της πόλης. Η Κόρινθος ωστόσο επιζεί, παρά τις επανειλημμένες καταστροφές που υπέστη από διάφορους εισβολείς, μέχρι την οριστική απελευθέρωσή της από τον οθωμανικό ζυγό.
ΙΙ. Κορυφαίο, όμως, σταθμό στη μακραίωνη Ιστορία της πόλης αποτελεί ο ερχομός σ’ αυτήν -και μάλιστα δύο φορές- του Αποστόλου Παύλου, του Ιδρυτή της Τοπικής Εκκλησίας και Πολιούχου της Κορίνθου, του οποίου την ιερά μνήμη πανδήμως σήμερα πανηγυρίζουμε. Ο Απόστολος Παύλος ήλθε στην Κόρινθο κατά τη δεύτερη ιεραποστολική του περιοδεία από την Αθήνα κι έμεινε σ’ αυτήν ενάμιση χρόνο, θεμελιώνοντας και αυξάνοντας την Εκκλησία: «Μετὰ δὲ ταῦτα χωρισθεὶς ὁ Παῦλος ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς Κόρινθον• … διελέγετο δὲ ἐν τῇ συναγωγῇ πᾶν σάββατον, ἔπειθέ τε Ἰουδαίους καὶ Ἕλληνας» (Πράξ. 18,1-5). Αυτή η επίσκεψη του Αποστόλου Παύλου είναι η πρώτη, ενώ μνημονεύεται και δεύτερη κάθοδός του δια της Μακεδονίας στην Αχαΐα και διαμονή του σ’ αυτήν επί τρεις μήνες (Πράξ. 20,3).
Α. Στο ετερογενές και ως εκ τούτου πολλαπλώς ενδιαφέρον περιβάλλον αυτής της πόλης, που το αποτελούσαν άνθρωποι που ανήκαν σε διαφορετικές κοινωνικές ομάδες και ποικίλες πολιτιστικές και θρησκευτικές παραδόσεις, ο Απόστολος των Εθνών, Παύλος, βρήκε το πρόσφορο και γόνιμο έδαφος που αναζητούσε για να σπείρει τον λόγο του Ευαγγελίου. Προς την Εκκλησία της Κορίνθου απέστειλε, άλλωστε, δύο επιστολές, στις οποίες μπορούμε ν’ αναζητήσουμε τα θεμέλια της πίστης μας. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην πρώτη απ’ αυτές αναφέρει ότι: «Ἡμεῖς πάντες εἰς ἓν σῶμα ἐβαπτίσθημεν, εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε Ἕλληνες, εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι, καὶ πάντες εἰς ἓν Πνεῦμα ἐποτίσθημεν» (Α΄ Κορ. 12,13). Δεν πρέπει επίσης να λησμονούμε το κορυφαίο και συγκλονιστικό μήνυμα αγάπης που περιέχεται στην ίδια αυτή επιστολή, όπου ο Απόστολος Παύλος μας διδάσκει ότι μπορεί να αποκτήσει κανείς τα πάντα αλλά, αν λείπει η αγάπη, δεν υπάρχει τίποτα: «Ἐὰν ταῖς γλώσσαις τῶν ἀνθρώπων λαλῶ καὶ τῶν ἀγγέλων, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, γέγονα χαλκὸς ἠχῶν ἢ κύμβαλον ἀλαλάζον» (Α΄ Κορ. 13,1).
Μέσα από αυτή τη ρήση διαμορφώθηκε ο τρίτος πυλώνας του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού, ο οποίος ενέπνευσε στην Ευρώπη τις αρχές με τις οποίες πρέπει να πορεύεται.
Β. Στο σημείο αυτό επιτρέψατέ μου να υπογραμμίσω, με την δέουσα έμφαση, την τεράστια σημασία που είχε το κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου για τον σύγχρονο Ευρωπαϊκό Πολιτισμό.
1. Ο Απόστολος Παύλος υπήρξεν η πηγή από την οποία «ανάβλυσε», στην βάση του Ευαγγελίου, η Χριστιανική Διδασκαλία. Μέσω αυτού οι αλήθειες του Ευαγγελίου ματαφυτεύθηκαν από την Παλαιστίνη στον Ελληνικό Κόσμο και ύστερα, μεσ’ από τον δίαυλο του Βυζαντίου, στην Ευρώπη.
2. Οδηγώντας λοιπόν στην συγκλονιστική «όσμωση» της Εβραϊκής Ανατολής και της Ελληνικής Δύσης, ο «Απόστολος των Εθνών» υπήρξεν ο καταλύτης της δημιουργίας του τρίτου πυλώνα του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού, επέκεινα δε του Δυτικού Πολιτισμού. Ήτοι του Χριστιανικού Πολιτισμού, ο οποίος κληροδότησε στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό τα θεμελιώδη ανθρωπιστικά του χαρακτηριστικά, που συντίθενται ιδίως από τις αρχές της Αλληλεγγύης και της Κοινωνικής Δικαιοσύνης. Και είναι αυτές οι αρχές που έχουν τεράστια αξία σήμερα για την πορεία της Ευρώπης.
3. Και είναι ακριβώς αυτές οι αρχές, οι οποίες προσδιορίζουν τις συντεταγμένες του πλανητικού ρόλου που οφείλει να διαδραματίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου να υπερασπισθεί το μέλλον και την προοπτική ολόκληρης της Ανθρωπότητας.
Από την πλευρά μας εμείς οι Έλληνες είμαστε αναπόσπαστο κομμάτι της Ευρώπης. Δε νοούμε την πορεία μας εκτός της Ευρώπης. Αλλά και η Ευρώπη δεν μπορεί να πορευθεί χωρίς την Ελλάδα.
Κύριε Δήμαρχε,
Με αυτές τις σκέψεις, αναχωρώ από την ένδοξη πόλη της Κορίνθου, παίρνοντας στις «αποσκευές» μου την μεγάλη τιμή που μου επιφυλάξατε και η οποία μ’ επιφορτίζει με το ιερό χρέος ν’ ανταποκριθώ, με όλες μου τις δυνάμεις, στην αποστολή που κληροδοτεί στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας η μεγάλη Ιστορία του Τόπου σας.
Σας ευχαριστώ πολύ.
