Με αισθήματα μεγάλης τιμής και ειλικρινούς συγκίνησης εγκαινιάζω τις νέες εγκαταστάσεις του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης. Η εδώ παρουσία μας πρέπει να εκληφθεί ως ελάχιστος φόρος τιμής στην Μνήμη των Συμπατριωτών μας Εβραίων της Θεσσαλονίκης, τραγικών θυμάτων του Ολοκαυτώματος. Πρέπει όμως να εκληφθεί και ως ελάχιστος φόρος τιμής, εκ μέρους της Ελληνικής Πολιτείας, σε όλα τα τραγικά θύματα του Ολοκαυτώματος, ανεξαρτήτως εθνικότητας, όπως άλλωστε θα μας θυμίζει, στο διηνεκές, σε λίγον καιρό το Μουσείο του Ολοκαυτώματος, το οποίο θ’ ανεγερθεί στην Θεσσαλονίκη.

1. Η σημερινή τελετή εγκαινίων μου παρέχει την ευκαιρία να θυμίσω, για μιαν ακόμη φορά, πως για εμάς, τους Έλληνες, το Ολοκαύτωμα είναι, ταυτοχρόνως, μία μεγάλη «πληγή» και μια μεγάλη «καμπάνα». Μια μεγάλη, χαίνουσα, πληγή στο «σώμα» της Ανθρωπότητας, από την οποία ρέει και θα ρέει πάντοτε το αθώο αίμα εκείνων, οι οποίοι έπεσαν θύματα μιας αδιανόητης βαρβαρότητας. Είναι όμως και μια μεγάλη καμπάνα, η οποία θα ηχεί, πάντα πένθιμα, για να κρατάει σε εγρήγορση την συνείδησή μας, προκειμένου μην ξαναπέσει, ποτέ πια, στον λήθαργο της λησμονιάς.

2. Γιατί ήταν αυτός ο λήθαργος της λησμονιάς που άφησε να «φυτρώσουν» εκείνοι οι εφιάλτες. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε, κυρίως γιατί πρέπει να θυμόμαστε ότι το Ολοκαύτωμα δεν είναι παρελθόν. Τούτο θα συμβεί μόνο όταν αυτά τα εγκλήματα, τα αδιανόητα, θα είναι μια μεγάλη «σφραγίδα» που θα είναι χαραγμένη ανεξίτηλα στην συνείδηση κάθε ανθρώπου, όταν θα είναι ένα κομμάτι από το DNA της ίδιας μας της ψυχής, της ψυχής κάθε ανθρώπου, για να μπορούμε να το μεταδίδουμε και στις επόμενες γενιές. Διότι όσο υπάρχει ο Άνθρωπος –που κουβαλάει μέσα του το καλό και το κακό- πάντα θα υπάρχει αυτός ο μεγάλος κίνδυνος. Το βλέπουμε ακόμη και σήμερα. Το βλέπουμε μέσα από φαινόμενα τα οποία δυστυχώς υποτιμάμε αλλά που είναι νέοι εφιάλτες.

3. Οι διαπιστώσεις αυτές επιβάλλουν το εξής διπλό χρέος, σε όλους μας.

Α. Πρώτον, ως μέλη της Παγκόσμιας Κοινότητας, οφείλουμε να θυμόμαστε, για χάρη της ίδιας της Ανθρωπότητας, ότι το Ολοκαύτωμα υπήρξε το ειδεχθέστερο έγκλημα εναντίον της, καθώς προσέβαλε την ανθρώπινη ύπαρξη στον πυρήνα της, απαξιώνοντας πλήρως την αξία του Ανθρώπου, ήτοι της Ζωής, της Ελευθερίας και της Αξιοπρέπειάς του. Επομένως, δεν πρέπει να επαναληφθεί, ποτέ ξανά, με κάθε κόστος.

Β. Δεύτερον, να μην εφησυχάζουμε διότι ο κίνδυνος των νοσταλγών του ναζισμού και του φασισμού ξαναπροβάλλει στην Ήπειρό μας, την επανειλημμένως πολύπαθη στο παρελθόν Ευρώπη. Αντιθέτως, πρέπει να λάβουμε υπόψη ιδίως τις ακόλουθες δύο διαπιστώσεις και να δράσουμε αναλόγως:

1. Οι φωνές υποστήριξης ενός, άκρως διαβρωτικού, «ιστορικού αναθεωρητισμού» ακούγονται, σήμερα, όλο και πιο δυνατές. Οικοδομούν πάνω στην άγνοια και την αδιαφορία αρκετών Ευρωπαίων συμπολιτών μας το στρεβλό, και άκρως επικίνδυνο, πολιτικό τους «αφήγημα», με το οποίο επιχειρούν να αμφισβητήσουν την, εντούτοις, αδιάψευστη ιστορική πραγματικότητα της διάπραξης του εγκλήματος του Ολοκαυτώματος των Εβραίων από τους ναζί.

2. Δεν πρέπει να θεωρούμε ότι οι εφιάλτες του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου έχουν οριστικά τελειώσει, όσο δεν έχουν εκλείψει οι συνθήκες, που μπορεί να οδηγήσουν στην επανεμφάνισή τους. Αναφέρομαι, κατ’ εξοχήν, στην ανεξέλεγκτη διεύρυνση των ανισοτήτων και, επέκεινα, στην υποχώρηση του Κοινωνικού Κράτους Δικαίου, την οποία εκμεταλλεύονται, για την ανάπτυξη της δικής τους δυναμικής, τα ναζιστικά και φασιστικά μορφώματα που έχουν επανεμφανισθεί στην Ευρώπη. Πρέπει, λοιπόν, ν’ αντιμετωπισθούν στην ρίζα τους οι αιτίες που ρίχνουν «νερό στο αυλάκι» των θιασωτών των ολοκληρωτικών ιδεολογιών.

Με τις σκέψεις αυτές εύχομαι το Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης, και υπό τη νέα μορφή του, να μας καθοδηγεί ως φάρος εκπλήρωσης ενός αυτονόητου και διαρκούς χρέους απέναντι στον Άνθρωπο και στην Ανθρωπότητα.