Κύριε Δήμαρχε,

Σας ευχαριστώ θερμώς για την μεγάλη τιμή την οποία σήμερα μου περιποιείτε, υπό την ιδιότητά μου ως Προέδρου της Δημοκρατίας, απονέμοντάς μου τον τίτλο του Επίτιμου Δημότη Αμφίπολης. Ενός εμβληματικώς ιστορικού αλλά και ηρωικού, με όλη την σημασία της λέξης, Τόπου, με συνεχή παρουσία στους μεγάλους υπέρ του Έθνους αγώνες, η οποία κορυφώθηκε με την εξαιρετικής σημασίας συμβολή του στην Αντίσταση κατά των Βουλγάρων και Γερμανών κατακτητών της Πατρίδας μας, στην διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου. Αναφέρομαι, με ιδιαίτερη συγκίνηση και αποτίοντας τον επιβαλλόμενο φόρο αιώνιας τιμής, στην μνήμη των θυμάτων τόσο του Ολοκαυτώματος της Κορμίστας, που διέπραξαν οι Βούλγαροι την 1η Οκτωβρίου 1941, όσο και του Ολοκαυτώματος των χωριών Άνω και Κάτω Κερδύλλια, από τις δυνάμεις της Γερμανικού Στρατού, στις 17 Οκτωβρίου του ιδίου έτους.
Ι. Επιτρέψατέ μου, λοιπόν, ν’ αναφερθώ, έστω και δι’ ολίγων, στην ιστορία του Τόπου σας, επικεντρώνοντας όμως την προσοχή μου κατ’ εξοχήν στα τραγικά γεγονότα που συνιστούν το Ολοκαύτωμα της Κορμίστας, στο οποίο είναι αφιερωμένες οι σημερινές εκδηλώσεις μνήμης:
Α. Όπως είναι γνωστό, στον Δήμο σας υπάρχουν τα ερείπια της αρχαίας Αμφίπολης, στις όχθες του ποταμού Στρυμώνα, στην θέση πόλης που παλαιότερα ονομαζόταν “Εννέα Οδοί” ή πολύ κοντά σ’ αυτήν. Η Αμφίπολη ιδρύθηκε από τους Αθηναίους, το 437 π.Χ., με στόχο τον έλεγχο των μεταλλείων της Θράκης, αλλά πέρασε στα χέρια των Σπαρτιατών κατά την διάρκεια της πρώτης φάσης του Πελοποννησιακού Πολέμου, την περίοδο 431-421 π.Χ.
1. Η Νικίειος Ειρήνη, το 421 π.Χ., προέβλεπε να αποδοθεί στους Αθηναίους η Αμφίπολη, μια δέσμευσε που όμως δεν εκπληρώθηκε. Οπότε η Αμφίπολη παρέμεινε στην επιρροή των Σπαρτιατών. Μια τελευταία προσπάθεια ανάκτησής της από τους Αθηναίους, το 358 π.Χ., απέτυχε και τον επόμενο χρόνο καταλήφθηκε από τον Φίλιππο τον Β′, τον πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, με αποτέλεσμα να καταστεί μέρος του Βασιλείου των Μακεδόνων. Με την πτώση του Μακεδονικού Βασιλείου και την κατίσχυση των Ρωμαίων στην περιοχή, η Αμφίπολη έγινε μέρος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Από την πόλη διερχόταν η περίφημη Εγνατία Οδός. Στα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια είχε σημαντική οικονομική ανάπτυξη, γεγονός που μαρτυρούν και οι εντυπωσιακοί σε μέγεθος και διακόσμηση Παλαιοχριστιανικοί Ναοί της Πόλης, του 5ου και 6ου αιώνα μ.Χ.
2. Μετά τις επιδρομές των Σλάβων, στα τέλη του 6ου αιώνα μ.Χ., η Αμφίπολη ερήμωσε σταδιακά για να εγκαταλειφθεί εντελώς τον 8ο αιώνα, όταν οι περισσότεροι κάτοικοί της κατέφυγαν στην κοντινή παραθαλάσσια πόλη Ηϊόνα, που είχε μετονομασθεί από τους Βυζαντινούς σε Χρυσόπολη. Σήμερα, στην περιοχή είναι κτισμένος ο ομώνυμος σύγχρονος οικισμός, που βρίσκεται περίπου 60 χλμ. νοτιοανατολικά των Σερρών.
Β. Στον Δήμο σας βρίσκεται και ο Τύμβος Καστά, μακεδονικό ταφικό μνημείο που ανακαλύφθηκε στο εσωτερικό του λόφου. Η αρχαιολογική σκαπάνη έχει ήδη αποδώσει θησαυρούς υψηλής αισθητικής αξίας. Όμως, πέρα από την αισθητική αξία των επιμέρους ευρημάτων, είναι βέβαιο ότι η ανασκαφή, με το πλήθος των ευρημάτων που έχει ήδη φέρει -αλλά θα φέρει και στο μέλλον- στο φως, καθώς και την συνακόλουθη επιστημονική επεξεργασία τους, θα συμβάλει στην κατανόηση της εξέλιξης του Μακεδονικού Βασιλείου. Ταυτοχρόνως, με τα τωρινά αρχαιολογικά ευρήματα, πιστοποιείται, για πολλοστή φορά και κατά τρόπο αναντίρρητο, η ελληνικότητα της Μακεδονίας.
Γ. Στην Κορμίστα υπάρχει και η Μονή Εικοσιφοινίσσης, η οποία ιδρύθηκε από τον Άγιο Γερμανό, στο δεύτερο μισό του 9ου ή στις αρχές του 10ου αιώνα. Από αυτήν εκλάπησαν από τους αδίστακτους Βουλγάρους επιδρομείς, στις 27 Μαρτίου 1917, βαρύτιμα εκκλησιαστικά κειμήλια, τα οποία διεκδικούμε αδιακόπως, θέτοντας και την σημερινή βουλγαρική πολιτική ηγεσία προ των ευθυνών της.
Δ. Η σύντομη αφήγησή μου φτάνει τώρα στα θλιβερά γεγονότα που συνιστούν το Ολοκαύτωμα της Κορμίστας. Την 1η Οκτωβρίου 1941, ημέρα Τετάρτη, φυλακίσθηκαν στο υπόγειο της Κοινότητας Κορμίστας 125 κάτοικοί της, από τους Βούλγαρους κατακτητές. Η επί τόπου άνανδρη εκτέλεση των 91 απ’ αυτούς και όσα γεγονότα επακολούθησαν αποτελούν πραγματικό όνειδος για τους θύτες.
1. Εκείνα τα δραματικά γεγονότα ξεκίνησαν από την Δράμα, στις 29 Σεπτεμβρίου 1941, όταν μια μεγάλη ομάδα ενόπλων Ελλήνων ανταρτών, αφού διέσχισε τον κάμπο, πέρασε από την Νέα Αμισσό, τα Κουδούνια, τη Μαυρολεύκη, το Φωτολίβος για να φτάσει στο όρος Παγγαίο. Όταν έφτασαν στην Κορμίστα, κατέλαβαν την Κοινότητα και έδιωξαν όλους τους Βούλγαρους υπαλλήλους και χωροφύλακες. Μετά απ’ αυτό το γεγονός, οι Βούλγαροι θεώρησαν την Κορμίστα επαναστατημένο χωριό. Την Τρίτη, 30 Σεπτεμβρίου, δύο βουλγαρικά αεροπλάνα έβαλαν με πολυβόλα και βομβάρδισαν το χωριό.
2. Τα χαράματα της Τετάρτης, 1ης Οκτωβρίου, έφθασε στην Κορμίστα βουλγαρική δύναμη αποτελούμενη από 40 περίπου ενόπλους, έχοντας εντολή να εκτελέσει όλους τους άνδρες από 16 ετών και πάνω. Επειδή όλοι οι άνδρες της Κοινότητας κρύφθηκαν στο βουνό Παγγαίο, στην θέση «Καλντερίμι», επιστρατεύθηκε δόλιος τρόπος για να τους πείσουν να επιστρέψουν στην Κορμίστα. Με την βοήθεια τριών συνεργατών του κατακτητή -Ματάκου, Τσαρσαμπά και Σύλλαβου, κατοίκων Κορμίστας, που γνώριζαν την βουλγαρική γλώσσα, αφού κατάγονταν από την Ανατολική Ρωμυλία– κάλεσαν τους κρυμμένους Έλληνες να επιστρέψουν στο χωριό, όπου ο Βούλγαρος αξιωματικός θα έβγαζε, δήθεν, «λόγο για το καλό τους». Ορισμένοι πείσθηκαν και συγκεντρώθηκαν στο σημείο που τους υπέδειξαν. Ευτυχώς, οι περισσότεροι δεν παρασύρθηκαν και παρέμειναν κρυμμένοι στο Παγγαίο. Η φάλαγγα που σχηματίσθηκε αποτελούνταν από 125 άνδρες και εφήβους, οι οποίοι οδηγήθηκαν στο υπόγειο του κοινοτικού καταστήματος, όπου φυλακίσθηκαν.
3. Ήταν 11 π.μ., όταν ακούσθηκαν οι ριπές του πολυβόλου. Οι άνθρωποι ούρλιαζαν από τα κτυπήματα που δεχόντουσαν, καθώς ρίχθηκαν ακόμη και χειροβομβίδες εναντίον τους. Ένας από τους κρατούμενους, ο Δημήτρης Χαριστίδης, άρπαξε μία χειροβομβίδα προτού αυτή σκάσει και την πέταξε προς τον πολυβολητή. Έγινε η έκρηξη, το πολυβόλο αναποδογύρισε και ο καπνός τύλιξε τους εκτελεστές. Τότε, μερικοί κρατούμενοι όρμησαν προς τον λάκκο, όλοι ήταν τραυματισμένοι, εντούτοις όμως σώθηκαν, εκτός από τον Σταμπουλή -παλιό Μακεδονομάχο– που γύρισε στο υπόγειο για να πάρει τον 18χρονο γιο του, αλλά σκοτώθηκαν και οι δύο.
4. Η σφαγή σταμάτησε στις 12.30 το μεσημέρι, με τους περισσότερους κρατούμενους ήδη νεκρούς. Τότε άρχισε από τους εκτελεστές η διαδικασία της χαριστικής βολής. Σώθηκαν μόνον αυτοί που ήταν κάτω από τα πτώματα και τους έπνιγε το αίμα κι η βαριά μυρωδιά. Οι νεκροί στο υπόγειο ήταν 91, ενώ 10 από τους τραυματίες υπέκυψαν στα τραύματά τους. Επομένως, ο συνολικός αριθμός των νεκρών ανήλθε στους 101. Ο μέσος όρος ηλικίας τους ήταν τα 36 χρόνια. Έγιναν εκτελέσεις και σε διάφορα άλλα μέρη. Οι θηριωδίες των κατακτητών Βουλγάρων δεν περιορίσθηκαν, παραταύτα, στις εκτελέσεις των αθώων Κορμιστιανών. Συνεχίζοντας τις ωμότητές τους, οι Βούλγαροι πυρπόλησαν 24 σπίτια, κατεδάφισαν μερικά από αυτά, ενώ λεηλάτησαν και όλα τα καταστήματα του χωριού. Στο τέλος έκαψαν και την Εκκλησία του Χωριού, που είχε χτιστεί το 1895. Έτσι «έδυσε» η αποφράδα ημέρα, Τετάρτη, 4 Οκτωβρίου 1941, στην Κορμίστα, μέσα σε ανείπωτο πόνο για τις τρομακτικές ανθρώπινες απώλειες και την απίστευτη, συνολική καταστροφή του χωριού. Όταν απελευθερώθηκε η Ελλάδα κι αποχώρησαν οι Βούλγαροι, οι γυναίκες της Κορμίστας εκτέλεσαν τους τρεις προδότες, Ματάκο, Τσαρσαμπά και Σύλλαβο, μάλιστα τον τελευταία με λιθοβολισμό.
5. Αξίζει, επιπροσθέτως, να σημειωθεί ότι κατά τις σφαγές που έγιναν από τις 29 Σεπτεμβρίου έως τις 5 Οκτωβρίου 1941 στη Δράμα και σε 25 χωριά αυτής, καθώς και στις περιοχές των Σερρών και της Καβάλας, εκτελέσθηκαν 5000 περίπου αθώοι Έλληνες πολίτες. Για τα εγκλήματα αυτά ευθύνεται η τότε φασιστική Βουλγαρική κυβέρνηση.
II. Στην Κορμίστα εγκλημάτισαν κατά των Ελλήνων οι Βούλγαροι, ενώ στα Άνω και Κάτω Κερδύλλια εκτελέσθηκαν 230 κάτοικοί τους από τους Γερμανούς. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο Ιερής Μνήμης -και μακριά από κάθε λογική αντεκδίκησης, που είναι παντελώς ξένη σ’ εμάς τους Έλληνες- εντάσσουμε και τις έναντι της Γερμανίας νόμιμες αξιώσεις μας για το κατοχικό δάνειο και τις εν γένει αποζημιώσεις της γερμανικής ναζιστικής κατοχής: Όπως έχω επανειλλημένως τονίσει, οι ως άνω αξιώσεις μας είναι πάντα νομικώς ενεργές –πράγμα που σημαίνει ότι δεν τίθεται κανένα θέμα παραγραφής- και δικαστικώς επιδιώξιμες. Και ο κοινός μας Ευρωπαϊκός Νομικός Πολιτισμός επιβάλλει την σχετική απόφαση να την λάβει αρμόδιο Δικαστικό Forum, με βάση το σύνολο του εφαρμοζόμενου εν προκειμένω Διεθνούς Δικαίου. Η θέση αυτή είναι, πλέον, κυριολεκτικώς Εθνική και, κατά συνέπεια, αδιαπραγμάτευτη.
ΙΙI. Τιμώντας σήμερα την 76η επέτειο μνήμης του Ολοκαυτώματος της Κορμίστας, διαπιστώνουμε, για πολλοστή φορά, ότι για εμάς, τους Έλληνες, η ελευθερία αποτελεί υπαρξιακή αρχή και άρα τρόπο ζωής. Αυτήν την αλήθεια οφείλουν να την γνωρίζουν εχθροί και φίλοι. Η Ελλάδα ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση και μάλιστα στον σκληρό πυρήνα της, την Ευρωζώνη. Συμπεριφέρεται στην διεθνή πολιτική ζωή με απόλυτο σεβασμό στο Ευρωπαϊκό και το Διεθνές Δίκαιο, στο σύνολό τους. Είναι δηλαδή δύναμη που εργάζεται για την Ειρήνη και την Ανάπτυξη τόσο στην εγγύς περιοχή των Βαλκανίων και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, όσο και στο ευρύτερο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πλην, όμως, εάν χρειασθεί, εμείς, οι Έλληνες, είμαστε έτοιμοι να υπερασπισθούμε αποτελεσματικά τα σύνορα, το έδαφος και την κυριαρχία της Πατρίδας μας, που αποτελούν και σύνορα, έδαφος και κυριαρχία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
IV. Το Ολοκαύτωμα της Κορμίστας εκπέμπει, όμως, SOS και ως προς τους κινδύνους που εγκυμονεί για την σημερινή Ευρώπη, αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο, η επανεμφάνιση διαφόρων λαϊκιστικών ή και νεοναζιστικών πολιτικών μορφωμάτων.
Α. Αυτά πρέπει ν’ αντιμετωπισθούν με αποφασιστικότητα και αποτελεσματικότητα από την Δημοκρατική Ευρωπαϊκή Ένωση και τους Ευρωπαϊκούς Λαούς που την συγκροτούν. Κυρίως, πρέπει να εξαλειφθούν οι αιτίες που προκαλούν την εμφάνιση και ανάπτυξη τέτοιων φαινομένων, με κυριότερη τις έντονες κοινωνικές ανισότητες και όσες συνέπειες αυτές έχουν για την συνοχή των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Είναι καίριας, επομένως, σημασίας η υπεράσπιση του Κοινωνικού Κράτους Δικαίου στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Β. Η άνοδος της εκλογικής επιρροής λαϊκιστικών και ακροδεξιών-ναζιστικών πολιτικών μορφωμάτων σε πολλά κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως, για ακόμη μια φορά, αποδείχθηκε με τα εκλογικά αποτελέσματα των πρόσφατων βουλευτικών εκλογών στην Γερμανία, αποδεικνύει ότι οφείλουμε να επαγρυπνούμε όλοι εκείνοι οι Ευρωπαίοι που πιστεύουμε στην Δημοκρατία και την Ειρήνη. Το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η τελική πολιτική της ενοποίηση, υπό όρους Ομοσπονδίας. Σ’ αυτό το μεγάλο όραμα της Ενιαίας Ευρώπης, με την Ελλάδα να συμμετέχει σ’ αυτήν ισότιμα μ’ όλα τα άλλα μέλη της και να πρωταγωνιστεί στις διεργασίες της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης, αφιέρωσε την ζωή του ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, το μεγάλο αυτό τέκνο της Ελλάδας που γεννήθηκε στην δική σας γη, στην Πρώτη.

Κύριε Δήμαρχε,
Αναχωρώντας από το Ροδολίβος, με τον άκρως τιμητικό τίτλο του Επίτιμου Δημότη Αμφίπολης, θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι όσα εξέθεσα θα αποτελέσουν καθοριστικής σημασίας δείκτη πορείας κατά την άσκηση των καθηκόντων μου. Επιπλέον, παίρνω μαζί μου, στις νοερές αποσκευές μου, τις καλύτερες αναμνήσεις της έξοχης φιλοξενίας που μου επιφυλάξατε, για την οποία και πάλι βαθύτατα σας ευχαριστώ.